Viêm thực quản trào ngược thường xảy ra ở người bị trào ngược thực quản quá lâu, hoặc tái phát nhiều lần. Nếu không điều trị kịp thời, tăng nguy cơ hẹp thực quản, và một số ít trường hợp diễn tiến thành ung thư thực quản. Viêm thực quản trào ngược cần điều trị kết hợp bằng thuốc với thay đổi lối sống để đạt hiệu quả điều trị cao.
Viêm thực quản trào ngược là gì?
Viêm thực quản trào ngược là thuật ngữ chỉ tình trạng viêm niêm mạc thực quản thứ phát, tiến triển từ trào ngược dạ dày thực quản (GERD) tái phát nhiều lần.
Trào ngược dạ dày thực quản là bệnh lý tiêu hóa thường gặp ở nước ta. Đây là tình trạng dịch acid ở dạ dày trào ngược lên ống thực quản, gây kích ứng thành niêm mạc thực quản. Lâu ngày gây ra những triệu chứng phổ biến như nóng rát vùng thượng vị, và sau xương ức, ợ chua, ợ nóng. Trào ngược dạ dày thực quản có thể chữa khỏi nhưng khả năng tái phát rất cao, đặc biệt là người bệnh có thói quen ăn uống, và lối sống không lành mạnh. Có hơn 70% người bị trào ngược dạ dày thực quản tái bệnh chỉ trong vòng 1 năm. Và trong trường hợp, bệnh tái phát quá nhiều lần, hoặc diễn ra trong thời gian lâu dài sẽ tiến triển thành các biến chứng trào ngược dạ dày thực quản, trong đó bao gồm viêm thực quản trào ngược (GERD).
Bệnh có thể xảy ra với bất kỳ đối tượng và nhóm tuổi. Tuy nhiên, viêm thực quản trào ngược dễ xảy ra ở những nhóm người:
- Có bệnh sử trào ngược dạ dày thực quản GERD
- Nam giới
- Người hút thuốc lá
- Phụ nữ đang mang thai
- Người béo phì, thừa cân
Viêm thực quản trào ngược cần được can thiệp y tế càng sớm càng tốt, ngăn bệnh tiến triển thành nhiều bệnh nguy hiểm khác như Barrett’s thực quản, loét hẹp thực quản, ung thư thực quản. Khi đó, người bệnh buộc phải thực hiện phẫu thuật thay vì chỉ cần điều trị nội khoa, uống thuốc.
Mức độ tổn thương của thực quản
1. Trào ngược thực quản không viêm (NERD)
Đây là mức độ nhẹ nhất của bệnh. Lượng acid trào ngược tương đối ít, và diễn ra trong thời gian ngắn. Do vậy không gây tổn thương niêm mạc thực quản. Các vết viêm tại thực quản lúc này cũng chưa rõ ràng. Người bệnh hoàn toàn có thể kiểm soát và điều trị bệnh tốt tại thời điểm này.
2. Viêm thực quản trào ngược độ A
Xảy ra khi người bệnh đã bị trào ngược dạ dày thực quản trong một thời gian. Dịch acid dạ dày đã ảnh hưởng đến niêm mạc thực quản, tạo ra một hoặc nhiều vết viêm niêm mạc, các vết xước < 5mm và các vết xước riêng lẻ
3. Viêm thực quản trào ngược độ B
Đây cũng là tình trạng niêm mạc thực quản bị tổn thương với các vết xước > 5mm và các vết xước riêng lẻ. Ở mức độ B, người bệnh có thể cảm nhận rõ ràng các triệu chứng của bệnh, đôi khi ảnh hưởng đến hoạt động nuốt thức ăn vì niêm mạc thực quản bị phù nề.
4. Viêm thực quản trào ngược độ C
Viêm thực quản trào ngược độ C tiềm ẩn nguy cơ bệnh Barrett’s thực quản, một tổn thương tiền ung thư thực quản. Niêm mạc thực quản độ C lúc này đã xuất hiện vết xước chiếm <75% chu vi thực quản. Chính vì vậy các triệu chứng chuyển biến nghiêm trọng hơn.
5. Viêm thực quản trào ngược độ D
Đây là mức độ nặng nhất của viêm thực quản trào ngược. Niêm mạc ở mức độ D bị xước > 75% chu vi thực quản. Cũng là lúc người bệnh phải đối diện với nguy cơ bị hẹp thực quản, ung thư thực quản cao.
Ngoài ra, những triệu chứng của bệnh lúc này cũng ảnh hưởng rõ rệt người bệnh, có thể buồn nôn và nôn, đau sau xương ức, nuốt khó, nuốt đau, nuốt vướng.
Triệu chứng viêm thực quản trào ngược
Triệu chứng viêm thực quản trào ngược bao gồm: tại thực quản và ngoài thực quản. Tại thực quảm điển hình nhất là nóng rát sau xương ức, ợ nóng, và trào ngược dịch acid lên miệng, hầu họng ( ợ trớ). Ngoài thực quản hay gặp nhất là viêm họng, ho khan ( dễ nhầm lẫn bệnh hô hấp hoặc tai mũi họng) và đau ngực ( dễ nhầm lẫn bệnh tim).
Ợ nóng là ợ kèm cảm giác nóng ran; đôi khi có tức ngực nhẹ tại vùng thượng vị, sau xương ức. Triệu chứng xảy ra khoảng 60 phút sau khi ăn, hoặc vào buổi tối, người bệnh ở trong tư thế nằm. Người bệnh có thể có cơn đau tại vùng thượng vị và lan lên tới cổ cùng lúc với triệu chứng ợ nóng.
Tình trạng trào ngược acid lên miệng, hầu họng rất dễ nhận biết, người bệnh sẽ thấy ở cổ họng có một chất dịch chua, gây nóng rát tại vùng dịch bị trào lên. Triệu chứng này xảy ra khi ổ bụng bị tăng áp lực, như khi người bệnh cúi người về phía trước.
Ngoài ra, những triệu chứng viêm thực quản trào ngược khác cũng có thể xảy ra gồm:
- Tình trạng khó nuốt, thường xảy ra khi viêm thực quản trào ngược mức độ từ B trở nên, người bệnh có nguy cơ bị chít hẹp thực quản
- Cảm giác có khối u trong cổ họng
- Tăng tiết nước bọt
- Đau ngực
- Ho khan kéo dài
Nguyên nhân của viêm thực quản trào ngược
Nguyên nhân thường gặp nhất đã được xác định làm tăng nguy cơ trào ngược bao gồm:
- Thoát vị hoành
- Béo phì, thừa cân
- Hút thuốc lá hay hút thuốc thụ động
Những nguyên nhân khác có thể dẫn đến viêm thực quản trào ngược gồm:
- Dị ứng thực phẩm làm tăng bạch cầu ái toan
- Tác dụng phụ từ các thuốc giảm đau, kháng viêm.
- Trào ngược dịch mật.
Bên cạnh đó, yếu tố rủi ro gây ra viêm thực quản trào ngược cũng tương đồng với tác nhân gây ra trào ngược thực quản như:
- Người có thói quen ăn nhiều dầu mỡ, rượu bia, ăn nhiều đồ chua, nằm liền sau ăn, lười vận động, tăng cân nhanh.
- Phụ nữ mang thai, nhất là người ở trong các tháng cuối thai kỳ do tăng áp lực ổ bụng.
- Người có các bệnh lý như liệt dạ dày, bệnh lý mô liên kết như xơ cứng bì.
Điều trị viêm thực quản trào ngược
Viêm thực quản trào ngược ưu tiên phương pháp uống thuốc kết hợp với thay đổi chế độ dinh dưỡng, lối sống để điều trị bệnh. Dựa vào tình trạng sức khỏe và mức độ viêm thực quản trào ngược của từng người mà bác sĩ sẽ chỉ định phác đồ điều trị, cùng với lịch tái khám phù hợp.
Thông thường, bác sĩ sẽ chỉ định thuốc ức chế bơm proton cho người bệnh. Đây là một loại thuốc thông dụng cho các trường hợp bệnh lý về dạ dày và thực quản. Thuốc ức chế bơm proton có công dụng làm giảm nồng độ acid trong dạ dày. Từ đó, hạn chế tình trạng trào ngược lên thực quản.
Mục tiêu điều trị là làm thuyên giảm các triệu chứng viêm của bệnh. Để đạt được hiệu quả điều trị lâu dài, người bệnh cần phải tuân thủ đúng theo những hướng dẫn và chỉ định của bác sĩ về việc uống thuốc và lưu ý trong dinh dưỡng.
Một số lưu ý người bệnh cần biết để quá trình điều trị được diễn ra tối ưu:
- Giảm cân cho người bị thừa cân béo phì, ăn uống lành mạnh và có kiểm soát.
- Kê gối cao khi ngủ; nên kết thúc bữa ăn cuối cùng trước giờ đi ngủ 2 – 3 tiếng để hạn chế các triệu chứng viêm thực quản trào ngược.
- Hạn chế tối đa các thực phẩm có chất kích thích như rượu, bia, cafein, thức ăn cay nóng và chocolate.
Trường hợp viêm thực quản trào ngược độ C & D, hoặc gặp các biến chứng như chít hẹp thực quản, Barrett’s thực quản hoặc ung thư thực quản, bác sĩ sẽ cân nhắc dựa trên mức độ nghiêm trọng của bệnh và sức khỏe bệnh nhân để đưa ra phương án can thiệp ngoại khoa phù hợp.
Cách phòng ngừa viêm thực quản trào ngược
Phòng ngừa viêm thực quản trào ngược rất quan trọng, đặc biệt đối với người có bệnh sử bị trào ngược dạ dày thực quản và viêm thực quản trào ngược. Bệnh có tỷ lệ tái phát trên 70%, vì vậy, phòng ngừa bệnh và duy trì sức khỏe hệ tiêu hóa cần thực hiện theo những lưu ý sau:
-
Chế độ dinh dưỡng khoa học và một lối sống lành mạnh. Vì các yếu tố rủi ro của bệnh cũng đều khởi nguồn từ việc ăn uống thiếu khoa học như: ăn nhiều thực phẩm dầu mỡ, các chất kích thích dạ dày, thừa cân béo phì, thói quen ít vận động.
-
Một đặc điểm lưu ý trong chế độ ăn. Mỗi cá nhân sẽ lưu ý có những thực phẩm làm tăng trào ngược và không giống nhau để tránh tình trạng kiêng khem quá mức không cần thiết.
Trung tâm Nội soi và Phẫu thuật nội soi tiêu hóa (BVĐK Tâm Anh TP.HCM) và Khoa Tiêu hóa – Gan mật – Tụy (BVĐK Tâm Anh Hà Nội) là những trung tâm y tế chuyên khoa Tiêu hóa uy tín, cung cấp dịch vụ thăm khám và điều trị cao cấp, hiệu quả cho các bệnh nhân mắc các vấn đề về tiêu hóa từ nhẹ đến nặng (viêm dạ dày, trào ngược dạ dày, nhiễm trùng đường ruột, đau ruột thừa,…). Hệ thống BVĐK Tâm Anh quy tụ đội ngũ bác sĩ Nội khoa – Ngoại khoa – Nội soi tiêu hóa chuyên môn cao, giàu kinh nghiệm, bên cạnh đó là sự hỗ trợ của hệ thống thiết bị y tế hiện đại, nhập khẩu từ nước ngoài, phục vụ tối đa nhu cầu thăm khám và điều trị của khách hàng.
Để đặt lịch thăm khám và điều trị các bệnh về tiêu hóa với các chuyên gia bác sĩ về Tiêu hóa của Hệ thống Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, xin vui lòng liên hệ.
Viêm thực quản trào ngược là một bệnh tiêu hóa phổ biến, thường là biến chứng của tình trạng trào ngược dạ dày thực quản tái phát nhiều lần. Bệnh cần được điều trị càng sớm càng tốt để tránh nguy cơ mắc phải các bệnh lý như: hẹp thực quản, Barrett’s thực quản, ung thư thực quản. Hơn nữa, các triệu chứng của bệnh cũng gây cản trở trong việc ăn uống, ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống của người bệnh. Viêm thực quản trào ngược được ưu tiên điều trị bằng thuốc và kết hợp với lối sống lành mạnh để đạt được hiệu quả điều trị tốt nhất.
FAQs
Coming soon…
Conclusion
Viêm thực quản trào ngược là một bệnh tiêu hóa nghiêm trọng có thể gây nhiều biến chứng nguy hiểm. Việc điều trị kịp thời và thay đổi lối sống lành mạnh là cách hiệu quả nhất để kiểm soát bệnh và cải thiện chất lượng cuộc sống. Hãy tìm kiếm sự hỗ trợ chuyên nghiệp từ các trung tâm y tế uy tín để nhận được sự tư vấn và điều trị tốt nhất cho viêm thực quản trào ngược.