Mỗi năm, tại Mỹ có khoảng 500.000 người mắc bệnh viêm loét dạ dày tá tràng, phổ biến ở độ tuổi 30 – 50. Bệnh tiêu hóa này xuất hiện do tổn thương viêm loét ở niêm mạc dạ dày và tá tràng, thường đi kèm với triệu chứng đau thượng vị. Viêm loét dạ dày tá tràng có thể chữa khỏi hoàn toàn, nhưng nếu không được điều trị kịp thời, có thể gây hậu quả sức khỏe nghiêm trọng.
Viêm loét dạ dày tá tràng là gì?
Viêm loét dạ dày tá tràng là một bệnh tiêu hóa xuất hiện khi dạ dày tá tràng bị viêm và loét. Các vết loét niêm mạc thường xuất hiện ở dạ dày và phần đầu của tá tràng. Niêm mạc đường tiêu hóa, là lớp màng bên trong cùng, có chức năng sản xuất chất nhầy và enzyme để hỗ trợ quá trình tiêu hóa. Sự tổn thương của niêm mạc do vi khuẩn H.pylori và thuốc giảm đau chống viêm không steroid (NSAIDs) gây ra tình trạng viêm loét dẫn đến cơn đau thượng vị và các triệu chứng khác. Khi niêm mạc bị tổn thương, nó cũng làm giảm khả năng sản xuất chất nhầy, tạo điều kiện cho acid dạ dày phá hủy lớp mô bên dưới.
Viêm loét dạ dày tá tràng có thể chữa được hoàn toàn nếu được phát hiện sớm. Tuy nhiên, nếu bệnh không được chữa trị kịp thời, các vết loét có thể tiến triển sâu và nhiều hơn, gây ra những biến chứng nguy hiểm như hẹp môn vị, thủng dạ dày, xuất huyết tiêu hóa và ung thư dạ dày.
Nguyên nhân gây viêm loét dạ dày tá tràng
Nguyên nhân viêm loét dạ dày tá tràng thường được biết đến như ăn thức ăn cay, thực phẩm không lành mạnh và căng thẳng thần kinh. Tuy nhiên, đây là một quan điểm không hoàn toàn chính xác khi nói về nguyên nhân gây ra viêm loét dạ dày.
Hiện nay, chưa có đủ bằng chứng khẳng định thức ăn và sức khỏe tâm thần có thể trực tiếp dẫn đến tình trạng viêm loét dạ dày tá tràng. Stress căng thẳng và một số loại thực phẩm cay nóng có thể gây kích ứng và làm xấu đi tình trạng vết loét dạ dày tá tràng, nhưng không phải là nguyên nhân trực tiếp gây ra loét.
Tương tự, rượu bia và những loại đồ uống có cồn không phải là nguyên nhân trực tiếp gây ra bệnh viêm loét dạ dày tá tràng. Tuy nhiên, người bị viêm loét dạ dày tá tràng, nếu không kiêng hoặc hạn chế rượu bia, sẽ khiến các vết loét phát triển mạnh, làm trầm trọng tình trạng bệnh. Do đó, rượu bia có khả năng làm tăng đáng kể sự tổn thương của dạ dày.
Triệu chứng viêm loét dạ dày tá tràng
Triệu chứng viêm loét dạ dày tá tràng có thể khác nhau tùy vào sức khỏe và cơ thể của từng người. Một số triệu chứng thường gặp ở bệnh gồm:
- Cơn đau thượng vị
- Đau nhói hoặc đau rát thượng vị sau ăn, khi bụng đói hoặc về đêm
- Buồn nôn và nôn mửa
- Chướng bụng, đầy hơi
Người bệnh có thể ăn các thực phẩm dễ tiêu hóa để làm thuyên giảm cơn đau thượng vị. Tuy nhiên, đây là cách làm giảm cơn đau tức thời và không thể duy trì kết quả lâu. Bên cạnh đó, cách này tùy thuộc vào thể trạng của mỗi người. Vì vậy, bạn có thể tham khảo cách làm giảm đau tức thời này nhưng không xem nó là phương pháp chữa trị tại nhà chính thức.
Ngoài ra, người bệnh cần lưu ý những triệu chứng báo động có thể là dấu hiệu của biến chứng nghiêm trọng như chảy máu và ung thư dạ dày.
Đối tượng có nguy cơ nhiễm bệnh
Theo dữ liệu từ Trung tâm Thông tin Công nghệ Sinh học Mỹ, viêm loét dạ dày tá tràng phổ biến nhất ở độ tuổi từ 60 trở lên, đặc biệt là nam giới. Viêm loét dạ dày tá tràng cũng xảy ra ở những người dưới 60 tuổi.
Đối tượng có nguy cơ nhiễm bệnh gồm:
- Người sống tại những nơi tiềm ẩn vi khuẩn HP.
- Người lạm dụng thuốc giảm đau.
- Người sử dụng nhiều rượu bia.
- Người dễ bị căng thẳng thần kinh.
- Người có chế độ ăn uống không khoa học.
Cách chẩn đoán bệnh viêm loét dạ dày tá tràng
Hiện nay, có hai phương pháp chẩn đoán viêm loét dạ dày tá tràng được sử dụng: nội soi tiêu hóa trên và chụp X-quang tiêu hóa trên hàng loạt.
-
Phương pháp nội soi tiêu hóa trên: Bác sĩ sẽ đặt một ống mềm có camera vào bên trong người bệnh để phát hiện và chụp hình những tổn thương viêm loét. Phương pháp này còn có thể thực hiện sinh thiết và hỗ trợ điều trị.
-
Phương pháp chụp X-quang tiêu hóa trên hàng loạt: Bệnh nhân uống chất cản quang barit trước khi chụp X-quang để các bác sĩ có thể xác định vết loét ở niêm mạc dạ dày và chẩn đoán bệnh. Phương pháp này ít được sử dụng rộng rãi hơn so với nội soi.
Các biến chứng viêm loét dạ dày tá tràng thường gặp
Bệnh nhân viêm loét dạ dày tá tràng cần đề phòng những biến chứng nguy hiểm gồm:
- Hẹp môn vị dạ dày
- Thủng dạ dày
- Xuất huyết tiêu hóa
- Ung thư dạ dày
Viêm loét dạ dày tá tràng có nguy hiểm không?
Bệnh viêm loét dạ dày tá tràng có thể hoàn toàn chữa khỏi nếu được phát hiện sớm và điều trị đúng cách. Tuy nhiên, nếu không chữa trị hoặc phát hiện bệnh quá trễ, có thể gây biến chứng nguy hiểm, đặc biệt là ung thư dạ dày có thể gây tử vong.
Cách điều trị viêm loét dạ dày tá tràng
Phương pháp điều trị viêm loét dạ dày tá tràng sẽ phụ thuộc vào tình trạng bệnh và giai đoạn phát bệnh của bệnh nhân. Một số phương pháp điều trị thông dụng có thể được sử dụng:
- Thuốc kháng tiết acid: Sử dụng thuốc ức chế acid để ngăn chặn acid mạnh.
- Điều trị bằng kháng sinh: Sử dụng thuốc kháng sinh để điều trị nhiễm vi khuẩn HP.
- Can thiệp qua nội soi tiêu hóa trên: Sử dụng ống soi để can thiệp những vết loét đang hoặc có nguy cơ cao chảy máu.
Cách phòng ngừa viêm loét dạ dày tá tràng
Bạn có thể tự bảo vệ mình khỏi viêm loét dạ dày tá tràng bằng cách chủ động phòng ngừa bệnh. Hạn chế các hoạt động tiềm ẩn nguy cơ cao như vệ sinh tay thường xuyên, ăn thực phẩm sạch và tránh sử dụng quá nhiều thuốc giảm đau. Cũng hạn chế uống rượu và hút thuốc lá.
Trung tâm Nội soi và Phẫu thuật nội soi tiêu hóa (BVĐK Tâm Anh TP.HCM) và Khoa Tiêu hóa – Gan mật – Tụy (BVĐK Tâm Anh Hà Nội) là các trung tâm uy tín cung cấp dịch vụ thăm khám và điều trị cao cấp, hiệu quả cho bệnh viêm loét dạ dày tá tràng.