Không phải loại thuốc nào cũng là “thần dược” và việc sử dụng chúng một cách cẩu thả, lạm dụng hoặc không đúng cách có thể dẫn đến hậu quả đáng tiếc. Cùng tìm hiểu thông tin về các loại thuốc gây tử vong trong bài viết dưới đây.
Tỉ lệ tử vong do sử dụng thuốc sai cách
Thực tế, hầu hết các loại thuốc điều trị đều có tác dụng phụ nhất định, và việc chấp nhận những tác dụng phụ này thường là không thể tránh khỏi trong quá trình điều trị bệnh. Việc sử dụng thuốc đòi hỏi sự cân nhắc cẩn thận của bác sĩ chuyên khoa khi đánh giá giữa nguy cơ và lợi ích, vì không phải tất cả các loại thuốc đều tốt cho sức khỏe của bệnh nhân.
Nguyên nhân chính gây tử vong do việc sử dụng thuốc thường xuất phát từ việc sử dụng quá liều. Điều này không phải là một tình huống hiếm gặp, và thậm chí có xu hướng gia tăng. Theo Thống kê Y tế Quốc gia của Mỹ (NCHS), tỷ lệ tử vong do sử dụng thuốc quá liều đã tăng từ 6,1/100.000 dân lên 19,8/100.000 dân trong vòng 17 năm.
Tuy nhiên, không phải tất cả các loại thuốc đều có khả năng gây tử vong khi sử dụng quá liều. Một số loại thuốc chỉ gây ra những tác động phụ như nôn mửa, đau bụng hoặc ngộ độc nếu sử dụng quá mức. Tuy nhiên, có những nhóm thuốc khi sử dụng quá liều có thể dẫn đến tử vong nếu không được can thiệp kịp thời.
Đáng chú ý, những loại thuốc có khả năng gây tử vong khi sử dụng quá liều thường là những loại thuốc phổ biến và thường được sử dụng. Điều này khiến cho người dùng thường coi thường và vô tình sử dụng quá liều, gây ra hậu quả nghiêm trọng. Việc cân nhắc và tuân thủ đơn thuốc và hướng dẫn của bác sĩ là rất quan trọng để tránh những tình huống nguy hiểm này.
Uống Thuốc Gì Dễ Gây Tử Vong?
Việc lạm dụng thuốc, sử dụng thuốc kém chất lượng hoặc dùng thuốc quá liều có thể dẫn đến tình trạng nguy hiểm cho sức khỏe và thậm chí tử vong.
Kết hợp thuốc chống lo âu và thuốc giảm đau
Một số thuốc chống lo âu được sử dụng phổ biến, và khi kết hợp chúng với các loại thuốc giảm đau có nguồn gốc opioid như morphine, codeine, percocet và vicodin, có thể gây hiện tượng trầm cảm nghiêm trọng. Khi bệnh nhân kết hợp hai loại thuốc này, độc tính của chúng có thể gia tăng đáng kể. Sự kết hợp này có thể ảnh hưởng đến hệ tim mạch và hô hấp của người dùng, có thể làm giảm nhịp tim hoặc gây tắc nghẽn hô hấp, thậm chí có thể dẫn đến tử vong nếu gây ra sự ức chế trong hệ tim, hô hấp.
Nguyên nhân cho tương tác nguy hiểm này xuất phát từ việc bệnh nhân khám và điều trị từ nhiều bác sĩ khác nhau mà không báo cáo về việc phối hợp điều trị. Mỗi bác sĩ kê đơn thuốc giảm đau hoặc thuốc chống lo âu riêng biệt. Tuy nhiên, khi kết hợp các loại thuốc này, chúng có thể tạo ra một trong những tương tác thuốc gây tử vong hàng đầu hiện nay. Hiện nay, tình trạng mua thuốc mà không cần đơn bác sĩ tại các nhà thuốc cũng đang rất phổ biến. Nhiều người bán thuốc chỉ dựa trên mô tả mà không kiểm tra lịch sử thuốc của bệnh nhân. Thói quen này thực sự nguy hiểm. Khi mua thuốc, bệnh nhân cũng nên chủ động cảnh báo các thuốc đang sử dụng điều trị với dược sĩ nhà thuốc.
Kết hợp thuốc giảm đau aspirin và thuốc chống đông máu
Thuốc giảm đau aspirin sử dụng phổ biến trong việc điều trị giảm đau và hạ sốt. Tuy nhiên, khi kết hợp aspirin với thuốc chống đông máu, có thể dẫn đến hậu quả không lường. Sự kết hợp này có thể gây tử vong rất nhanh. Thuốc chống đông máu thường được sử dụng sau khi quá trình cầm máu đã kết thúc, do các nguyên nhân như nhồi máu cơ tim, đột quỵ, thuyên tắc ối… Thuốc chống đông máu giúp giảm sự hình thành các cục máu đông trong mạch máu. Aspirin cũng có tác dụng ngăn ngừa nguy cơ hình thành nút chặn tiểu cầu. Khi kết hợp Aspirin với thuốc chống đông máu, nguy cơ chảy máu trong và ngoài cơ thể tăng lên, là nguyên nhân gây tử vong cao.
Kết hợp thuốc chống trầm cảm và thuốc giảm đau
Sự kết hợp giữa thuốc chống trầm cảm và thuốc giảm đau như Ibuprofen, Aspirin, hay Aleve có thể gây tử vong một cách dễ dàng. Đặc biệt cảnh báo về việc kết hợp các loại thuốc chống trầm cảm SSRi (là thuốc ức chế tái hấp thu chọn lọc trên Serotonin) với thuốc giảm đau NSAIDs như Advil. Kết hợp này có thể gây ra nguy cơ chảy máu đường tiêu hóa, chảy máu thực quản và chảy máu dạ dày, tăng 6 lần so với người bình thường. Kết hợp SSRi với thuốc giảm đau Triptans có thể thay đổi nồng độ Serotonin trong não, gây ra các triệu chứng như kích động, tăng thân nhiệt cơ thể, nhịp tim nhanh và nhịp thở nhanh.
Kết hợp Acetaminophen và Opioids
Sự kết hợp của hai loại thuốc Acetaminophen và Opioids, mặc dù phổ biến, nhưng ít người biết rằng đây là sự kết hợp gây tử vong nhanh chóng nhất. Một số người kết hợp cả hai loại thuốc này với một thuốc gây nghiện, được gọi là Tylenol 3 (chứa 300mg acetaminophen và 30mg codeine). Khi kết hợp cách này, gan có thể bị tổn thương nghiêm trọng.
Kết hợp thuốc ho và thuốc kháng Histamine
Khi sử dụng cùng lúc các loại thuốc ho và thuốc kháng histamine có chứa các thành phần tương tự nhau, việc kết hợp này có thể gây ra nguy cơ quá liều. Đặc biệt, nếu bạn sử dụng rượu trong thời gian uống các loại thuốc này có thể gây ra tình trạng nguy hiểm, thậm chí có thể khiến bệnh nhân cảm giác choáng váng vào sáng hôm sau nếu họ đã uống thuốc từ tối hôm trước. Do đó, khi sử dụng thuốc điều trị, bệnh nhân không nên sử dụng rượu bia.
Những loại thuốc uống quá liều gây tử vong
Những loại thuốc mà NCHS (Trung tâm thống kê y tế quốc gia của Mỹ) xác định có thể gây tử vong khi sử dụng quá liều bao gồm:
-
Cocain: Đây là một loại chất kích thích mạnh tác động lên hệ thần kinh, là một loại thuốc gây nghiện mà nhiều quốc gia trên thế giới đã cấm. Sử dụng quá liều cocain có thể gây ra tình trạng nguy hiểm cho sức khỏe và thậm chí gây tử vong.
-
Các loại thuốc kích thích tâm thần: Bao gồm các loại thuốc bất hợp pháp như thuốc lắc, methamphetamine và cả các loại thuốc hợp pháp được sử dụng để điều trị rối loạn tăng động giảm chú ý hoặc trầm cảm. Sử dụng quá mức hoặc lạm dụng các loại thuốc này có thể dẫn đến hậu quả nghiêm trọng và thậm chí tử vong.
-
Các loại thuốc nhóm opioid: Thuộc nhóm thuốc giảm đau, các loại opioid có tiềm năng gây nghiện và phụ thuộc. Sử dụng quá liều các loại thuốc opioid có thể gây ra tình trạng overdose và có thể dẫn đến tử vong. Đây là một trong những vấn đề quan trọng trong cuộc chiến chống lại đại dịch opioid ở nhiều quốc gia.
-
Benzodiazepine: Thuộc nhóm thuốc an thần, benzodiazepine được sử dụng để điều trị lo âu và các rối loạn liên quan đến hệ thần kinh. Mặc dù có tác dụng an thần, nhưng lạm dụng hoặc sử dụng quá mức các loại thuốc benzodiazepine có thể gây ra tình trạng nguy hiểm cho sức khỏe và gây tử vong.
Những loại thuốc này đều có tiềm năng gây hại nếu không sử dụng theo chỉ định của bác sĩ hoặc khi lạm dụng. Việc tuân thủ đúng hướng dẫn và liều lượng của bác sĩ là rất quan trọng để đảm bảo an toàn trong việc sử dụng các loại thuốc này.
Phòng ngừa tử vong do sử dụng thuốc quá liều
Để hạn chế nguy cơ sử dụng thuốc quá liều gây tử vong, bệnh nhân cần tuân thủ những hướng dẫn sau:
-
Uống thuốc theo đúng liều lượng được kê đơn bởi bác sĩ: Bổ sung liều ngay khi nhớ ra. Tuy nhiên, nếu thời gian giãn cách với liều tiếp theo quá ngắn thì bỏ qua liều đã quên và tiếp tục lịch dùng thuốc. Không dùng liều gấp đôi để bù cho liều đã bị bỏ lỡ. Tránh tình trạng uống gần thời điểm gây quá liều.
-
Nếu bạn lỡ uống thuốc quá liều, hãy nhanh chóng đến trạm y tế gần nhất hoặc bệnh viện để được hướng dẫn cách xử lý.
-
Đặt thuốc ở nơi ngoài tầm tay của trẻ nhỏ để đảm bảo an toàn cho trẻ và tránh các tình huống nguy hiểm.
Việc hiểu rõ về những nguy cơ liên quan đến sử dụng thuốc là vô cùng quan trọng. Lạm dụng thuốc, dùng thuốc kém chất lượng và sử dụng quá liều đều có thể khiến bệnh nhân tử vong. Đặc biệt, tương tác nguy hiểm giữa các loại thuốc có thể gây tử vong. Để đảm bảo sức khỏe của chúng ta, bệnh nhân cần tuân thủ chỉ định đơn thuốc của bác sĩ khi bắt đầu bất kỳ liệu trình thuốc nào và thông báo với bác sĩ các loại thuốc đang sử dụng phối hợp điều trị.
Xem thêm: Uống thuốc hết hạn có sao không? Làm gì nếu lỡ uống thuốc quá hạn?
FAQs
Q: Có những loại thuốc nào dễ gây tử vong khi sử dụng quá liều?
A: Có nhiều loại thuốc có khả năng gây tử vong khi sử dụng quá liều, như cocain, các loại thuốc kích thích tâm thần, các loại thuốc nhóm opioid và thuốc benzodiazepine.
Q: Làm thế nào để hạn chế nguy cơ sử dụng thuốc quá liều gây tử vong?
A: Bệnh nhân cần tuân thủ đúng liều lượng được kê đơn bởi bác sĩ, đến trạm y tế nếu lỡ uống thuốc quá liều và đặt thuốc ở nơi ngoài tầm tay của trẻ nhỏ.
Q: Có những tương tác nguy hiểm nào giữa các loại thuốc?
A: Một số tương tác nguy hiểm bao gồm kết hợp thuốc chống lo âu và thuốc giảm đau, kết hợp aspirin và thuốc chống đông máu, kết hợp thuốc chống trầm cảm và thuốc giảm đau, kết hợp acetaminophen và opioids, và kết hợp thuốc ho và thuốc kháng histamine.
Q: Làm thế nào để phòng ngừa sử dụng thuốc quá liều gây tử vong?
A: Bệnh nhân cần tuân thủ đơn thuốc của bác sĩ, không tự ý sử dụng thuốc quá liều và đặt thuốc ngoài tầm tay của trẻ nhỏ.
Conclusion
Việc sử dụng thuốc không đúng cách có thể gây nguy hiểm đến tính mạng. Tuy nhiên, việc tuân thủ đúng hướng dẫn của bác sĩ và cảnh giác với các tương tác thuốc có thể giúp hạn chế nguy cơ tử vong do sử dụng thuốc quá liều. Chúng ta cần giữ gìn sức khỏe bằng cách sử dụng thuốc đúng liều và thực hiện các biện pháp phòng ngừa.