Các dấu hiệu nhận biết viêm da cơ địa
Viêm da cơ địa là một bệnh lý phổ biến phát triển mạn tính theo đợt, xuất hiện nhiều ở đối tượng trẻ em dưới 5 tuổi và cũng bắt gặp ở người trưởng thành. Tại Việt Nam, theo số liệu từ Bệnh viện Da liễu TP. Hồ Chí Minh, tỷ lệ người bị viêm da cơ địa chiếm đến 34% trong số các trường hợp gặp vấn đề về da liễu. Tỷ lệ này được dự đoán sẽ tăng mạnh trong tương lai.
Tùy từng lứa tuổi mắc bệnh, viêm da cơ địa có những triệu chứng khác nhau. Cụ thể:
- Ở những trường hợp nhẹ: da có biểu hiện ngứa, khô, có hoặc không nổi mẩn đỏ, ít ảnh hưởng đến giấc ngủ, tâm lý và hoạt động hàng ngày.
- Mức độ trung bình: da thường xuyên bị ngứa, đôi khi có mẩn đỏ (có thể là mụn nước, chảy dịch), ảnh hưởng đến giấc ngủ và cuộc sống hàng ngày.
- Viêm da cơ địa nặng: da bị khô, ngứa liên tục, mẩn đỏ trên diện rộng (có thể rỉ nước, chảy máu, màu sắc da thay đổi), gây mất ngủ thường xuyên và ảnh hưởng tiêu cực đến cuộc sống cá nhân.
Các loại thuốc bôi viêm da cơ địa
Thuốc bôi điều hòa miễn dịch là loại thuốc thường được các bác sĩ da liễu lựa chọn trong điều trị viêm da cơ địa. Chúng chứa các dược chất giúp ổn định chức năng miễn dịch của da, từ đó giúp hạn chế các triệu chứng ngứa và viêm da. Nhóm thuốc này bao gồm 2 loại chính: thuốc chứa steroid và thuốc không chứa steroid. Cụ thể như sau:
Thuốc chứa steroid:
Hoạt chất này được sử dụng nhiều trong các trường hợp bị viêm da cơ địa.
- Ở những người bị nhẹ hoặc trẻ nhỏ dưới 5 tuổi, có thể điều trị bằng loại có hoạt tính yếu như hydrocortisone 2,5% hoặc desonide 0,05% dùng dưới dạng thuốc mỡ. Tần suất sử dụng hợp lý là từ 1-2 lần/ngày, duy trì từ 2-4 tuần, kết hợp với kem dưỡng ẩm hàng ngày.
- Đối với trường hợp viêm da cơ địa cấp độ trung bình, sẽ sử dụng loại thuốc chứa steroid hoạt tính mạnh hơn như triamcinolone 0,1%, fluocinolone 0,025%, betamethasone dipropionate 0,05%.
- Đối với bệnh nhân bị viêm da cơ địa cấp tính và nặng, sẽ sử dụng thuốc hoạt tính rất mạnh trong thời gian tối đa 2 tuần, sau đó chuyển sang thuốc có hoạt tính yếu hơn khi tổn thương đã cải thiện dần.
Lưu ý: Việc sử dụng thuốc chứa steroid trên các vùng da nhạy cảm như đầu gối, nếp gấp khuỷu tay, da mặt có thể gây phản ứng teo da. Do đó, nên bắt đầu với thuốc có hoạt tính yếu (như desonide 0,05%).
Thuốc không chứa steroid:
- Thuốc ức chế calcineutrine tại chỗ (TCI) được sử dụng rất nhiều trong việc điều trị viêm da cơ địa. Đây là lựa chọn thay thế cho thuốc chứa steroid trong các trường hợp sau:
- Bệnh nhân không đáp ứng hiệu quả với steroid.
- Trước đây người bệnh đã từng dùng steroid trong thời gian dài hoặc gặp tác dụng phụ (teo da) khi dùng steroid.
- Viêm da cơ địa gây ra tổn thương ở khu vực da nhạy cảm (nếp gấp, da mặt, vùng kín, hậu môn…).
Người bệnh dùng TCI cần bôi 2 lần/ngày để tận dụng tối đa công dụng giảm viêm. Đồng thời, cũng có thể tiếp tục sử dụng thuốc khi bệnh đã ổn định để phòng ngừa tái phát với tần suất bôi khoảng 2-3 lần/tuần.
- Kem pimecrolimus và thuốc mỡ tacrolimus là hai loại thuốc không chứa steroid phổ biến khác. Tacrolimus 0,1% thường dùng cho người lớn từ 15 tuổi trở lên, còn tacrolimus 0,03% phù hợp cho trẻ nhỏ hoặc người trưởng thành không đáp ứng với loại 0,1%. 2 thuốc này không dùng cho trẻ nhỏ dưới 2 tuổi.
Ngoài các nhóm thuốc bôi viêm da cơ địa phổ biến đã được nhắc đến, người bệnh có thể được chỉ định sử dụng các loại thuốc uống điều trị toàn thân khác như thuốc kháng Histamin H1 giúp giảm ngứa và thuốc kháng sinh chống nhiễm khuẩn. Ở những trường hợp viêm da cơ địa trung bình đến nặng, còn áp dụng thêm biện pháp trị liệu UVA hoặc UVB.
Bảo vệ da trước nguy cơ viêm da cơ địa
Mặc dù thuốc bôi viêm da cơ địa có hiệu quả trong việc cải thiện tình trạng bệnh, nhưng nếu không sử dụng đúng cách, nó cũng có thể gây ra tác dụng phụ nguy hiểm.
Lạm dụng thuốc chứa steroid trong thời gian dài có thể gây biến chứng giãn mạch, teo da, rạn da, mụn… Vì vậy, việc sử dụng thuốc cần được giám sát chặt chẽ bởi bác sĩ chuyên khoa. Sau khi tổn thương trên da đã lành, cần ngừng sử dụng thuốc ngay.
Ngoài việc dùng thuốc bôi viêm da cơ địa, để phòng ngừa nguy cơ mắc bệnh này, bạn nên tuân thủ những biện pháp sau:
- Hạn chế tiếp xúc với các dị nguyên gây kích ứng da như lông gia súc, gia cầm, mạt bụi, vải dạ, len, nước hoa, phấn, thức ăn gây dị ứng. Thay vào đó, hãy vệ sinh phòng ngủ thường xuyên, duy trì độ ẩm và không khí thoáng mát. Mặc quần áo rộng rãi khi ở nhà. Lưu ý mặc ấm vào mùa đông và thoáng mát vào mùa hè.
- Tắm rửa hàng ngày với nước ấm (không quá lạnh hoặc quá nóng).
- Sử dụng sữa tắm hoặc xà phòng có nồng độ pH trung bình, ít kiềm. Sau khi tắm, lau khô người và thoa kem dưỡng ẩm cho da.
- Không gãi hoặc chà xát mạnh khi có triệu chứng ngứa ngáy trên da.
- Đối với trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ đang dùng bỉm, cần thay tã lót thường xuyên và vệ sinh sạch sẽ vùng kín cho trẻ mỗi lần thay tã.
FAQs
Q: Có thể tự ý mua thuốc bôi viêm da cơ địa và sử dụng không?
A: Không, trước khi dùng thuốc, nên hỏi ý kiến từ bác sĩ để được tư vấn lựa chọn loại thuốc phù hợp nhất với tình trạng bệnh của mình. Tự ý dùng thuốc có thể gây biến chứng và tác dụng phụ do dùng sai cách.
Q: Viêm da cơ địa có thể chữa khỏi hoàn toàn không?
A: Viêm da cơ địa là một bệnh lý mạn tính, không thể chữa khỏi hoàn toàn. Tuy nhiên, việc tuân thủ điều trị và các biện pháp phòng ngừa có thể giúp kiểm soát triệu chứng và ngăn ngừa tái phát.
Q: Bạn có thể sử dụng các loại thuốc bôi viêm da cơ địa dài hạn không?
A: Việc sử dụng thuốc bôi viêm da cơ địa trong thời gian dài cần được giám sát chặt chẽ bởi bác sĩ chuyên khoa. Lạm dụng thuốc có thể gây tác dụng phụ nguy hiểm cho da.
Kết luận
Trên đây là chi tiết về một số loại thuốc bôi viêm da cơ địa. Mỗi loại thuốc có ưu và nhược điểm riêng, nhưng đều có chung công dụng là cải thiện các triệu chứng của bệnh. Tuy nhiên, trước khi sử dụng thuốc, người bệnh nên tham khảo ý kiến từ bác sĩ để được tư vấn lựa chọn loại thuốc phù hợp nhất với tình trạng bệnh của mình. Tuyệt đối không tự ý mua thuốc và sử dụng, vì nguy cơ gặp phải biến chứng và tác dụng phụ do dùng thuốc sai cách là rất cao.