Sốt xuất huyết là một trong những căn bệnh phổ biến vào thời tiết mưa, ẩm. Đây cũng là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây tử vong ở trẻ em. Vậy, sốt xuất huyết có lây không? Cùng tìm hiểu để bảo vệ người thân khỏi sự đe dọa này.
Thế nào là bệnh sốt xuất huyết?
Sốt xuất huyết là bệnh truyền nhiễm cấp tính do virus Dengue gây ra. Muỗi là động vật trung gian lây truyền virus từ người bệnh sang người lành. Trên toàn thế giới, có khoảng 2,5 tỷ người sinh sống trong vùng có dịch sốt xuất huyết. Điều này cho thấy tầm quan trọng của việc phòng ngừa và kiểm soát bệnh này. Tuy nhiên, hiện vẫn chưa có thuốc điều trị đặc hiệu và Việt Nam cũng chưa có vắc xin phòng ngừa sốt xuất huyết.
Các triệu chứng của bệnh sốt xuất huyết có thể khác nhau tùy vào mức độ nặng nhẹ của bệnh.
Ở thể bệnh sốt xuất huyết nhẹ:
- Người bệnh có sốt cao đột ngột từ 39 đến 40 độ C.
- Đau đầu dữ dội ở vùng trán hoặc sau nhãn cầu.
- Nổi mẩn, phát ban trong đa số các trường hợp.
Ở thể sốt xuất huyết nặng:
- Người bệnh đột nhiên đau bụng, đau vùng gan, cơn đau tăng dần theo thời gian.
- Bồn chồn, mệt mỏi, li bì.
- Số lần và số lượng đi tiểu giảm hơn.
- Chảy máu chân răng, mũi và một số bộ phận khác. Chảy máu niêm mạc, nội tạng.
- Đi ngoài và nôn ra máu.
- Giảm tiểu cầu.
- Da xung huyết, dễ bị bầm tím.
- Sốc giảm thể tích, xuất huyết nặng, suy đa cơ quan.
Đa số các bệnh nhân sốt xuất huyết có thể tự khỏi trong vòng 7 ngày. Tuy nhiên, một số trường hợp nghiêm trọng có thể dẫn đến chảy máu hoặc thoát huyết tương, gây sốc do giảm thể tích cơ thể. Nếu không được điều trị kịp thời, tỷ lệ tử vong là rất cao.
Bệnh sốt xuất huyết cũng có thể dẫn đến biến chứng suy đa tạng, bao gồm suy thận, suy gan, suy tim và suy thần kinh trung ương. Tuy tỷ lệ suy hai tạng như suy gan và suy thận chiếm tỷ lệ nhỏ trên tổng số ca, nhưng tỷ lệ tử vong do bệnh là rất cao.
Bệnh sốt xuất huyết có lây không?
Sốt xuất huyết là bệnh truyền nhiễm cấp tính có khả năng lây truyền nhanh trong cộng đồng nếu không có biện pháp dự phòng hiệu quả. Bệnh này lưu hành chủ yếu ở các nước có khí hậu nhiệt đới. Trong những năm gần đây, dịch sốt xuất huyết gia tăng mạnh tại nhiều địa phương trên cả Việt Nam.
Theo thống kê, Hà Nội ghi nhận 19.581 ca mắc sốt xuất huyết chỉ trong năm 2022, trong đó có 25 ca tử vong. Số ca mắc tăng mạnh nhất vào tháng 11 và đầu tháng 12, trung bình mỗi tuần có khoảng 1.300-1.400 ca sốt xuất huyết. Tại TP.HCM, sốt xuất huyết lưu hành suốt cả năm, nhưng tăng mạnh nhất trong mùa mưa, đạt đỉnh từ tháng 9 trở đi.
Muỗi cái Aedes aegypti là vật trung gian lây truyền bệnh sốt xuất huyết. Đây là loài muỗi có màu đen, đốm trắng ở thân, được biết đến với cái tên phổ biến trong cộng đồng là “muỗi vằn”. Muỗi này có khả năng bay lên đến 400 mét và sinh sống trong điều kiện ẩm thấp và góc tối, ví dụ như trên chăn, màn hoặc quần áo mắc trên cột. Chúng thường đẻ trứng ở những nơi chứa nước như ao, lu chứa nước, đồ phế thải như lốp xe, lọ hoa, và nước đọng tại hốc cây.
Vi-rút sốt xuất huyết không tồn tại trong nước bọt của người bệnh, do đó không thể lây qua giọt bắn. Tuy nhiên, muỗi vằn có khả năng tạo ra dịch trên diện rộng, lây truyền bệnh từ người bệnh sang người lành. Virus sốt xuất huyết lây truyền từ người bệnh sang người lành qua ngòi muỗi vằn. Khi muỗi chích người bệnh, virus sốt xuất huyết sẽ vào cơ thể người lành thông qua vết cắt. Muỗi cũng tiêm nước bọt vào người để giúp hút máu dễ dàng hơn, và nước bọt này cũng có thể chứa virus sốt xuất huyết.
Tuy nhiên, virus Dengue không có khả năng lây truyền trực tiếp từ người sang người không qua trung gian. Điều đáng lo ngại là virus này có tới 4 tuýp khác nhau, nghĩa là người mắc bệnh có thể tái nhiễm nhiều lần. Nguy cơ tái nhiễm cũng là nguy hiểm hơn, vì mỗi lần tái nhiễm gây tổn thương sâu hơn và nguy cơ xuất huyết thành mạch cũng tăng cao.
Virus sốt xuất huyết không tồn tại trong không khí như các virus gây bệnh hô hấp. Vì vậy, không có nguy cơ lây truyền qua con đường này. Tiếp xúc gần, nói chuyện hoặc chạm vào đồ vật của người nhiễm bệnh cũng không có nguy cơ mắc.
Để phòng tránh lây nhiễm sốt xuất huyết, cần kiểm soát và tiêu diệt muỗi vằn và muỗi gậy/loăng quăng. Đậy kín bể chứa nước, lau rửa và làm vệ sinh chum, vại thường xuyên, loại bỏ những nơi muỗi vằn thích để đẻ trứng. Nuôi cá hoặc giáp xác ăn muỗi gậy trong các vật chứa nước lớn và ít khả năng thay rửa. Ngoài ra, cũng có thể sử dụng các biện pháp như nằm màn, diệt muỗi bằng hóa chất diệt côn trùng và xua đập cơ học.
Sốt xuất huyết có lây không? Câu trả lời là có. Tuy nhiên, trong khi Việt Nam chưa có vắc xin phòng ngừa bệnh này, cộng đồng cần hiểu rõ và nâng cao nhận thức phòng bệnh. Nếu có triệu chứng nghi ngờ nhiễm sốt xuất huyết, hãy đến ngay cơ sở y tế gần nhất để được thăm khám và điều trị.
FAQs
Q: Sốt xuất huyết có lây từ người sang người không?
A: Virus Dengue không có khả năng lây truyền trực tiếp từ người sang người không qua vật trung gian.
Q: Sốt xuất huyết có lây qua đường hô hấp không?
A: Virus sốt xuất huyết không tồn tại trong không khí như những loại virus gây bệnh đường hô hấp, do đó không có khả năng lây truyền qua con đường này.
Q: Sốt xuất huyết có lây qua đường nước bọt không?
A: Virus sốt xuất huyết không có trong nước bọt của người bệnh nên không thể lây qua giọt bắn. Tuy nhiên, muỗi vằn có khả năng lây truyền bệnh từ người bệnh sang người lành.
Conclusion
Sốt xuất huyết là một căn bệnh truyền nhiễm cấp tính có khả năng lây truyền nhanh trong cộng đồng. Việc kiểm soát và tiêu diệt muỗi vằn cùng với nâng cao nhận thức phòng bệnh là cách hiệu quả để ngăn chặn sự lây lan của bệnh này. Đối với những triệu chứng nghi ngờ nhiễm sốt xuất huyết, hãy tới cơ sở y tế gần nhất để được thăm khám và điều trị kịp thời.
Để biết thêm thông tin chi tiết về sốt xuất huyết và các căn bệnh khác, hãy ghé thăm fim24h.