Rối loạn kinh nguyệt là một vấn đề phổ biến ở phụ nữ, gây ảnh hưởng đến tâm lý và sinh hoạt hàng ngày. Đồng thời, nó cũng tiềm ẩn nhiều nguy cơ cho sức khỏe. Trong bài viết này, bác sĩ Lâm Hoàng Duy, chuyên gia về Sản Phụ khoa tại Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP.HCM, chia sẻ những dấu hiệu, nguyên nhân và cách phòng ngừa rối loạn kinh nguyệt.
Cần biết gì về kinh nguyệt?
Kinh nguyệt là quá trình tự nhiên của phụ nữ, khi lớp niêm mạc tử cung bong tróc và được đẩy ra khỏi cơ thể qua âm đạo. Thời điểm bắt đầu kinh nguyệt thường là 12 tuổi, nhưng có thể bắt đầu sớm hơn hoặc muộn hơn.
Chu kỳ kinh nguyệt trung bình là 28 ngày, nhưng chu kỳ ngắn hơn khoảng 24 ngày hoặc dài hơn khoảng 38 ngày vẫn được coi là bình thường. Mỗi chu kỳ kéo dài từ 3-5 ngày và lượng máu mất đi là khoảng 50-150ml.
Rối loạn kinh nguyệt là gì?
Rối loạn kinh nguyệt là những bất thường xảy ra trong chu kỳ kinh nguyệt. Có thể thấy qua số ngày hành kinh không ổn định, lượng máu kinh đột nhiên nhiều hơn hoặc ít hơn so với các chu kỳ thông thường.
Theo bác sĩ Lâm Hoàng Duy, rối loạn kinh nguyệt có thể là dấu hiệu của một bệnh lý do nội tiết gây ra. Do đó, khi phát hiện bất thường, chị em cần đi khám ngay để tìm nguyên nhân và điều trị kịp thời, tránh những nguy cơ đến sức khỏe và khả năng sinh sản.
Chu kỳ kinh nguyệt không đều, thời gian hành kinh kéo dài, lượng máu kinh nhiều hoặc ít hơn thông thường… là những biểu hiện của rối loạn kinh nguyệt.
Dấu hiệu của rối loạn kinh nguyệt
Một chu kỳ kinh nguyệt vẫn được coi là đều đặn nếu chỉ có một vài thay đổi nhỏ giữa các chu kỳ. Rối loạn kinh nguyệt chỉ xảy ra trong các tình huống sau đây:
- Khoảng cách giữa các kỳ kinh ít hơn 24 ngày hoặc dài hơn 38 ngày.
- Mất kinh từ 3 kỳ trở lên.
- Lượng máu kinh đột nhiên nhiều hoặc ít hơn so với chu kỳ thông thường.
- Thời gian hành kinh kéo dài hơn 8 ngày.
- Chảy máu bất thường hoặc xuất hiện đốm máu giữa các chu kỳ kinh, sau khi quan hệ tình dục hoặc sau mãn kinh.
- Kinh nguyệt kéo dài với các triệu chứng nặng như chuột rút, đau bụng dữ dội, buồn nôn, nôn.
Các dạng rối loạn kinh nguyệt phổ biến
Nếu gặp phải một hoặc nhiều tình huống sau, có thể chị em đang bị rối loạn kinh nguyệt:
1. Rong kinh
Rong kinh là hiện tượng chảy máu kinh nguyệt một cách nặng nề, gây trở ngại cho các hoạt động sinh hoạt hàng ngày và công việc. Lượng máu mất ở mỗi kỳ kinh thường là 50-150ml. Tuy nhiên, nếu mất nhiều máu gấp 10-25 lần lượng máu thông thường hoặc phải thay băng vệ sinh liên tục mỗi giờ thay vì 3-4 lần mỗi ngày, đó được xem là hiện tượng rong kinh.
Rong kinh có thể xảy ra ở bất kỳ giai đoạn nào trong cuộc đời phụ nữ, từ năm thiếu niên khi bắt đầu có kinh nguyệt đến năm 40-50 tuổi khi phụ nữ bước qua tuổi tiền mãn kinh. Có nhiều nguyên nhân gây ra rong kinh, bao gồm mất cân bằng nội tiết tố, vi khuẩn, u xơ tử cung, suy giáp hoặc thói quen ăn uống và sinh hoạt không lành mạnh.
2. Vô kinh
Vô kinh là hiện tượng không có kinh nguyệt hoặc mất kinh. Đây là hiện tượng bình thường trước tuổi dậy thì, khi mang thai và sau mãn kinh. Tuy nhiên, nếu không có kinh hàng tháng mà không thuộc ba trường hợp trên, chị em cần thăm khám để được tư vấn giải pháp can thiệp phù hợp. Vô kinh có thể chia thành vô kinh nguyên phát và vô kinh thứ phát.
3. Đau bụng kinh
Đau bụng kinh là hiện tượng đau rát trong kỳ kinh nguyệt, thường xảy ra trước hoặc trong khi có kinh. Đau bụng kinh có thể nhẹ hoặc dữ dội và kéo dài nhiều ngày. Nguyên nhân của đau bụng kinh là do cơ tử cung co thắt dưới tác động của Prostaglandin, một chất giống hormone. Khi bị đau bụng kinh, chị em có thể cảm thấy mệt mỏi, chóng mặt, và có những triệu chứng khác như tiêu chảy và ngất xỉu.
4. Hội chứng tiền kinh nguyệt (PMS)
Hội chứng tiền kinh nguyệt có thể xuất hiện từ 5-7 ngày trước khi kinh nguyệt bắt đầu và biến mất sau khi kinh nguyệt bắt đầu hoặc ngay sau đó. Một số chị em phải trải qua một loạt các triệu chứng về thể chất và cảm xúc, trong khi những người khác lại không gặp triệu chứng hoặc ít triệu chứng hơn. Triệu chứng tiền kinh nguyệt thường gồm đầy bụng, căng, sưng và tức ngực, nhức đầu và táo bón.
5. Rối loạn tâm thần tiền kinh nguyệt (PMDD)
Rối loạn tâm thần tiền kinh nguyệt là dạng nghiêm trọng nhất của hội chứng tiền kinh nguyệt. Khoảng 3-8% phụ nữ gặp phải triệu chứng PMDD và chúng ảnh hưởng nặng nề đến chất lượng sống. Các triệu chứng phổ biến của PMDD là dễ cáu gắt, lo lắng và tâm trạng thay đổi thất thường.
Nguyên nhân gây rối loạn kinh nguyệt
Có nhiều nguyên nhân gây ra rối loạn kinh nguyệt, trong đó phổ biến nhất là:
-
Sự thay đổi nội tiết tố: Mất cân bằng nội tiết tố trong cơ thể phụ nữ xảy ra ở nhiều giai đoạn khác nhau, như dậy thì, mang thai, cho con bú, tiền mãn kinh và mãn kinh.
-
Các nguyên nhân thực thể: Gồm thai kỳ bất thường, bệnh lý phụ khoa, viêm nhiễm và các bệnh lý khác như đái tháo đường, u giáp, u tuyến yên.
-
Ảnh hưởng của thói quen ăn uống và sinh hoạt: Thay đổi chế độ ăn uống, tập luyện và sinh hoạt hàng ngày có thể gây rối loạn kinh nguyệt.
Rối loạn kinh nguyệt có nguy hiểm không?
Việc rối loạn kinh nguyệt có nguy hiểm hay không phụ thuộc vào tần suất và mức độ nghiêm trọng của triệu chứng. Tuy nhiên, nếu rối loạn kinh nguyệt diễn ra thường xuyên và kéo dài, có thể gây ra nhiều tác động tiêu cực. Các nguy hiểm gồm thiếu máu, tăng nguy cơ mắc bệnh phụ khoa, ảnh hưởng đến khả năng mang thai, ảnh hưởng đến đời sống tình dục và nhan sắc, cũng như là biểu hiện của những bệnh lý phụ khoa cần được điều trị sớm.
Phương pháp chẩn đoán
Để chẩn đoán và tìm nguyên nhân rối loạn kinh nguyệt, bác sĩ sẽ xem xét bệnh sử và thực hiện một số xét nghiệm như xét nghiệm máu, xét nghiệm nội tiết tố và siêu âm. Tùy vào từng trường hợp cụ thể, bác sĩ sẽ chỉ định các xét nghiệm bổ sung như nội soi buồng tử cung, sinh thiết nội mạc tử cung hoặc nội soi ổ bụng.
Điều trị rối loạn kinh nguyệt
Phương pháp điều trị rối loạn kinh nguyệt phụ thuộc vào kết quả chẩn đoán và yếu tố từ phía chị em. Thường thì, bác sĩ sẽ khuyến khích chị em thay đổi lối sống để điều chỉnh lại chu kỳ kinh nguyệt trước khi áp dụng điều trị nội khoa hoặc ngoại khoa phù hợp. Nếu cần thiết, bác sĩ cũng sẽ chỉ định sử dụng thuốc hoặc can thiệp ngoại khoa tùy thuộc vào trạng thái của bệnh lý cụ thể.
Phòng ngừa rối loạn kinh nguyệt
Để tránh rối loạn kinh nguyệt, chị em cần lưu ý các điều sau:
- Xây dựng và duy trì lối sống lành mạnh với chế độ ăn uống khoa học và đảm bảo giấc ngủ đủ.
- Tránh căng thẳng và lo lắng kéo dài.
- Vệ sinh vùng kín sạch sẽ và thay băng vệ sinh đúng cách.
- Tham khảo ý kiến bác sĩ để sử dụng biện pháp tránh thai phù hợp.
- Thăm khám định kỳ và tìm hiểu thêm về các giải pháp phòng ngừa và điều trị rối loạn kinh nguyệt.
Hy vọng bài viết này đã giúp chị em hiểu rõ hơn về rối loạn kinh nguyệt, từ đó có thể phát hiện sớm và điều trị kịp thời. Nếu có bất kỳ câu hỏi hoặc lo lắng nào, chị em có thể liên hệ với fim24h để được tư vấn và hỗ trợ từ các chuyên gia Sản Phụ khoa.