I. Giới thiệu
Trong bài viết này, chúng ta sẽ tìm hiểu về hiện tượng thiếu máu, nhận biết tình trạng này, cách chẩn đoán và phân loại các loại thiếu máu phổ biến. Bên cạnh đó, chúng ta cũng sẽ tìm hiểu về một số bệnh gây thiếu máu và cách điều trị hiệu quả cho mỗi loại bệnh này.
Định nghĩa
Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), thiếu máu là hiện tượng giảm lượng huyết sắc tố và số lượng hồng cầu trong máu ngoại vi, dẫn đến thiếu oxy cung cấp cho các mô tế bào trong cơ thể. Thiếu máu xảy ra khi nồng độ hemoglobin thấp hơn mức bình thường.
Chẩn đoán – Phân loại
Dấu hiệu lâm sàng
Khi thiếu máu, cơ thể sẽ có những biểu hiện sau:
- Da xanh xao, niêm nhạt
- Dễ ù tai, chóng mặt, hoa mắt, ngất…
- Chán ăn, rối loạn tiêu hóa
- Hồi hộp, nhịp tim nhanh, dễ mệt
- Rối loạn nội tiết: nữ có thể vô kinh
Xét nghiệm cận lâm sàng
- Công thức máu
- Các xét nghiệm tìm nguyên nhân
- Ferritin giảm trong thiếu sắt
- Acid folic hoặc Vitamin B12 giảm
- Tủy giảm sinh trong bệnh suy tủy
Phân loại
Hình 1: Phân loại nguyên nhân gây thiếu máu
Phân độ thiếu máu có thể dựa vào tốc độ mất máu và sự thay đổi huyết động học. Mất hơn 15% lượng máu (500ml) được xem là thiếu máu mức độ nặng. Đối với thiếu máu mạn, phân độ dựa vào số lượng hemoglobin đo được trong máu.
Mức độ | Số lượng Huyết sắc tố (Hb)
1 | 10 g/dl ≤ Hb < 12 g/dl
2 | 8 g/dl ≤ Hb < 10 g/dl
3 | 6 g/dl ≤ Hb < 8 g/dl
4 | Hb < 6 g/dl
Hình 2: Phân độ thiếu máu
Một số bệnh gây thiếu máu hay gặp
Nguyên nhân:
Có bệnh lý gây mất máu như giun móc, viêm loét dạ dày, u chảy máu, trĩ, cường kinh, rong huyết…
Chẩn đoán:
Dấu hiệu lâm sàng của thiếu máu + Công thức máu biểu hiện thiếu máu với hồng cầu nhỏ nhược sắc + Định lượng Ferritin giảm dưới 30 ng/ml
Điều trị:
Cắt đứt nguyên nhân chảy máu, bù sắt uống 2mg sắt nguyên tố/kg/ngày. Chỉ truyền máu khi thiếu máu rất nặng.
Hình 3: Móng lõm khi cơ thể thiếu sắt
Hình 4: Lưỡi nhạt màu và mất gai khi cơ thể thiếu sắt
Thiếu máu do thiếu acid folic
Nguyên nhân: hay gặp ở người nghiện rượu, kém hấp thu, thuốc ngừa thai…
Chẩn đoán: Dấu hiệu lâm sàng thiếu máu + Công thức máu biểu hiện thiếu máu với hồng cầu to ưu sắc + Định lượng Acid folic giảm
Điều trị: Cắt đứt nguyên nhân gây thiếu acid folic + bù acid folic uống 1-5mg/ngày
Thiếu máu do thiết vitamin B12
Nguyên nhân: cắt đoạn dạ dày, thiểu năng tuyến tuỵ, viêm hoặc cắt đoạn hồi tràng gây không hấp thu được Vitamin B12
Chẩn đoán: Dấu hiệu lâm sàng thiếu máu + Công thức máu biểu hiện thiếu máu với hồng cầu to ưu sắc + Định lượng Vitamin B12 giảm
Điều trị: vitamin B12 tiêm bắp 1000 µg/ ngày trong 7 ngày. Điều trị dài hạn 1000 µg/ tháng.
Hình 5: Niêm mạc miệng – lưỡi viêm đỏ khi thiếu acid folic hoặc Vit B12
FAQs
Q: Thiếu máu là bệnh gì?
A: Thiếu máu không phải là bệnh mà là tình trạng có thể do rất nhiều bệnh gây nên.
Q: Thiếu máu có ảnh hưởng như thế nào đến sức khỏe?
A: Thiếu máu gây tình trạng mệt mỏi chung, kéo dài có thể ảnh hưởng tới thần kinh, tim mạch, nội tiết, sinh dục và chất lượng cuộc sống.
Q: Làm thế nào để điều trị thiếu máu?
A: Điều trị thiếu máu bao gồm điều trị nguyên nhân gây thiếu máu và nâng đỡ tổng trạng chung của cơ thể.
Q: Khi nào cần truyền máu?
A: Truyền máu chỉ cần khi cơ thể không thể tự điều chỉnh bằng cách điều trị nguyên nhân.
Q: Cần khám sức khỏe khi nào?
A: Nên khám sức khỏe ít nhất 1 lần mỗi năm hoặc khi có nghi ngờ về thiếu máu.
Kết luận
Trong bài viết này, chúng ta đã tìm hiểu về hiện tượng thiếu máu, các dấu hiệu nhận biết và phân loại thiếu máu cũng như điều trị cho một số bệnh gây thiếu máu phổ biến. Đặc biệt, chúng ta cũng đã tìm hiểu cách dự phòng và giữ gìn sức khỏe để tránh tình trạng thiếu máu. Nếu bạn có bất kỳ thắc mắc nào về thiếu máu, hãy tham khảo ý kiến của bác sĩ để được tư vấn cụ thể và chính xác hơn.
This article is provided by fim24h.