Nhóm máu và các nhóm máu
Con người không có chung một nhóm máu, mà phân thành nhiều nhóm máu dựa trên các loại kháng nguyên có trên bề mặt tế bào hồng cầu. Việc xác định nhóm máu rất quan trọng để hiến hoặc nhận máu.
Có 4 nhóm máu cơ bản là A, B, AB và O. Chỉ những nhóm máu phù hợp, nghĩa là có chung kháng nguyên thì hệ miễn dịch con người mới không nhận ra là tế bào máu lạ và tấn công. Nếu truyền máu khác kháng nguyên, việc tấn công tranh chấp sẽ xảy ra, có thể khiến người bệnh tử vong.
Vì thế, xác định thông tin nhóm máu rất quan trọng, đặc biệt là những nhóm máu hiếm để phục vụ công tác cấp cứu, khám chữa bệnh.
Bản chất của kháng nguyên là các protein, nằm trên các tế bào hồng cầu. Y học đã phát triển nhiều hệ thống nhóm máu, song đến nay được sử dụng rộng rãi thì chỉ có 2 hệ thống cơ bản gồm: hệ thống nhóm máu ABO và hệ thống Rh-dương/Rh-âm.
Theo đó, có 8 nhóm máu cơ bản gồm:
- Nhóm máu A+ (dương tính).
- Nhóm máu A- (âm tính).
- Nhóm máu B+ (dương tính).
- Nhóm máu B- (âm tính).
- Nhóm máu AB+ (dương tính).
- Nhóm máu AB- (âm tính).
- Nhóm máu O+ (dương tính).
- Nhóm máu O- (âm tính).
Nhóm máu được quy định bởi yếu tố nào?
Nhóm máu được xác định bởi kháng nguyên, quy định bởi gen di truyền nhận được từ bố và mẹ. Cụ thể như sau:
Hệ thống Nhóm máu ABO
Với nhóm máu AB, bạn thừa hưởng kháng nguyên nhóm A từ một người và nhận kháng nguyên Nhóm máu B từ người còn lại. Điều này cũng tương tự nếu bạn mang nhóm máu B (hoặc A), nghĩa là nhận kháng nguyên B (hoặc A) từ cả hai bố mẹ.
Kháng nguyên trên bề mặt tế bào hồng cầu sẽ xác định nhóm máu. Nhưng với nhóm là máu O, không có kháng nguyên nào và không ảnh hưởng tới nhóm máu A hay B. Nghĩa là một người nếu nhận hai kháng nguyên A và O (hoặc B và O) thì đều có nhóm máu A (hoặc B). Chỉ khi người con nhận từ cả bố lẫn mẹ gen kháng nguyên O mới tạo nhóm là máu OO (thường gọi là O).
Như vậy, hệ thống Nhóm máu ABO phân chia thành 4 nhóm máu cơ bản là A, B, O và AB.
Hệ thống Rh-dương/Rh-âm
Các nhóm máu được chia nhỏ hơn dựa trên yếu tố Rh (cũng là một loại kháng nguyên trên tế bào hồng cầu). Cụ thể, nếu trên tế bào hồng cầu có kháng nguyên Rh, nghĩa là dương tính với Rh (Rh-dương). Ngược lại họ mang Rh-âm.
Yếu tố này quy định nhóm máu dương hay âm tính, viết ngay sau tên nhóm máu (ví dụ A+). Như vậy, bốn nhóm máu chính được chia nhỏ hơn khi mỗi loại có thể dương và âm tính.
Nhóm máu O có hiếm không?
Để trả lời câu hỏi này, ta cũng tìm hiểu thống kê số người mang từng nhóm máu khác nhau. Tỉ lệ các nhóm máu ở Hoa Kỳ như sau:
- Nhóm máu O: 48%.
- Nhóm máu A: 36%.
- Nhóm máu B: 11%.
- Nhóm máu AB: 5%.
Tỉ lệ dân số Hoa Kỳ có nhóm máu Rh+ là 82%. Nhóm máu là O chiếm tỉ lệ cao nhất.
Tỉ lệ dân số ở các nhóm máu ở Việt Nam có đôi chút khác biệt như sau:
- Nhóm O: 42,1%.
- Nhóm B: 30,1%.
- Nhóm A: 21,2%.
- Nhóm AB: 6,6%.
Trong đó, có đến 99,96% dân số thuộc nhóm máu Rh-dương (giảm dần theo 4 nhóm máu O-B-A-AB). Chỉ phần rất nhỏ (0,04% – 0,07%) dân số thuộc nhóm máu Rh-âm.
Như vậy, nhóm máu là O không phải là nhóm máu hiếm nếu bạn mang yếu tố Rh (nghĩa là O+), nhưng là vô cùng hiếm nếu nhóm máu O là O-.
Nhóm máu O ảnh hưởng tính cách và chế độ ăn thế nào?
Nhiều nghiên cứu khoa học đã chỉ ra rằng, nhóm máu có ảnh hưởng đến tính cách con người, cũng như chế độ dinh dưỡng được khuyên dùng. Điều này đã được một số quốc gia công nhận và được người dân thực hiện, đặc biệt ở Nhật Bản. Đặc điểm người mang nhóm máu O nói riêng và các nhóm máu nói chung xuất hiện nhiều trên các tạp chí, truyền hình hay truyện tranh của Nhật.
Với người nhóm máu là O, người Nhật cho rằng, họ đều là những người đam mê, hào phòng, hòa đồng và thành công về mặt tài chính. Bạn đời lý tưởng của người nhóm máu O là người thuộc nhóm máu O hoặc A.
Về chế độ dinh dưỡng, người thuộc nhóm máu O được khuyên nên tập trung vào các loại thực ăn chứa nhiều protein, ít carbohydrate và thực hiện chế độ ăn nhạt. Một số loại thực phẩm được khuyến khích gồm:
- Cá.
- Thịt, nhất là thịt nạc.
- Hải sản.
- Trái cây.
- Rau quả như rau bina, bông cải xanh, tảo bẹ,…
- Dầu ô liu.
Kết hợp với chế độ ăn uống này là thực hiện tập thể dục nhịp điệu và thể thao yêu thích. Người thuộc nhóm máu O cần tránh ăn quá nhiều những thực phẩm như: ngô, lúa mì, cây họ đậu, sữa, caféin, rượu,…
Vẫn còn nhiều tranh cãi cũng như nghiên cứu khoa học nhằm chứng minh việc ảnh hưởng của các nhóm máu đến tính cách, cơ thể con người. Do đó, những thông tin trên đây là thông tin tham khảo.
Làm sao để xác định nhóm máu?
Như thông tin ở trên, xác định nhóm máu ở mỗi người rất quan trọng, phục vụ cho mục đích hiến máu hoặc nhận máu khi cấp cứu, khám chữa bệnh,… Mọi người đều được khuyến khích nên xác định nhóm máu từ sớm để tiện lợi cho khai báo, cấp cứu sau này. Để xác định nhóm máu, cần thực hiện một loại xét nghiệm để xác định kháng nguyên trên bề mặt tế bào hồng cầu.
Cũng theo hệ thống nhóm máu cơ bản là ABO và Rh, các kháng nguyên đặc hiệu sẽ được tìm kiếm và xác định. Ngoài ra, nếu cần thiết, xét nghiệm tìm kháng nguyên ngoài ABO và Rh có thể thực hiện song không phổ biến.
Xét nghiệm nhóm máu ABO
Xét nghiệm sẽ tìm kiếm kháng nguyên thuộc một trong 4 nhóm máu này gồm:
- Nhóm máu A: có kháng nguyên A trên bề mặt tế bào hồng cầu, có kháng thể kháng B trong huyết tương.
- Nhóm máu B: Có kháng nguyên B trên bề mặt tế bào hồng cầu, có kháng thể kháng A trong huyết tương.
- Nhóm máu AB: có cả 2 kháng nguyên A và B trên bề mặt tế bào hồng cầu, đồng thời không có cả kháng thể kháng A lẫn kháng thể kháng B trong huyết tương.
- Nhóm máu O: không có kháng nguyên A hoặc B trên bề mặt tế bào hồng cầu, nhưng có cả kháng thể kháng A và kháng thể kháng B trong huyết tương.
Xét nghiệm nhóm máu Rh
Nếu tìm thấy kháng nguyên Rh trên bề mặt tế bào hồng cầu, nghĩa là người đó có nhóm máu Rh dương (+). Ngược lại, nếu không tồn tại kháng thể Rh, người đó mang nhóm máu Rh âm (-) rất hiếm.
Trên đây là một số thông tin MEDLATEC đã tổng hợp về nhóm máu O và cách xác định nhóm máu. Nếu có thắc mắc, hãy liên hệ với MEDLATEC qua hotline 1900 56 56 56 để được giải đáp.
FAQs
- Nhóm máu O có hiếm không?
- Làm sao để xác định nhóm máu?
- Nhóm máu O ảnh hưởng tính cách và chế độ ăn thế nào?
Conclusion
Nhóm máu là một yếu tố quan trọng trong công tác hiến máu và nhận máu. Việc xác định nhóm máu càng sớm càng tốt để đảm bảo an toàn trong quá trình truyền máu. Nhóm máu O không phải là nhóm máu hiếm, nhưng nhóm máu O- lại rất hiếm. Ngoài ra, nhóm máu cũng có thể ảnh hưởng đến tính cách và chế độ ăn uống của con người. Việc tìm hiểu về nhóm máu và thực hiện chế độ dinh dưỡng phù hợp là điều cần thiết để duy trì sức khỏe tốt.