Thận là bộ phận không thể thiếu trong cơ thể con người. Không chỉ đóng vai trò quan trọng trong việc lọc máu và đào thải chất độc ra khỏi cơ thể, thận còn đảm nhận nhiều chức năng khác. Bạn đã biết cấu tạo của thận gồm những gì? Thận nằm ở đâu và có những chức năng gì? Hãy cùng tìm hiểu sâu hơn về thận ngay bây giờ!
Vị Trí của Thận
Thận là cơ quan bài tiết chính trong hệ tiết niệu, mỗi người sẽ có 2 quả thận. Thận nằm trong khoang bụng và có hình dạng giống hạt đậu. Vị trí của thận hơi thấp hơn thận trái khoảng một đốt sống. Mặt trước của thận được nhẵn bóng, còn mặt sau có bề mặt sần sùi.
Cặp động mạch thận cung cấp máu cho các quả thận, được bắt nguồn từ động mạch chủ bụng rồi chảy vào các cặp tĩnh mạch thận. Nước tiểu được tiết từ mỗi quả thận vào niệu quản, từ đó được chuyển vào bàng quang. Phía trên mỗi quả thận có tuyến nội tiết thượng thận.
Cấu Tạo của Thận
Mỗi quả thận có kích thước khá nhỏ:
- Chiều dài khoảng 10 – 12,5 cm.
- Chiều rộng 5 – 6 cm.
- Độ dày 3 – 4 cm.
- Nặng khoảng 150 gam.
Thận có hai bờ, một bờ lồi và một bờ lõm, được bọc bởi vỏ xơ. Hai quả thận quay bờ lõm vào nhau, và ở giữa chúng có một chỗ lõm sâu gọi là rốn thận, nơi này chứa mạch máu và các tổ chức thận liên quan.
Mỗi quả thận được cấu tạo từ khoảng 1 triệu đơn vị chức năng của thận gọi là nephron. Chỉ cần 25% số nephron hoạt động bình thường cũng có thể đảm bảo chức năng của thận. Một nephron có chiều dài khoảng 35 – 50 mm.
Người ta chia nephron thành hai loại chính:
- Nephron vỏ: Chiếm khoảng 85% số lượng nephron.
- Nephron cận tủy: Có vai trò quan trọng trong việc cô đặc nước tiểu.
Vùng Vỏ Thận
Vùng vỏ thận là vùng ngoài cùng của thận, có màu đỏ hoặc đỏ sẫm và dày khoảng 7 – 10mm. Vỏ thận bao gồm các bộ phận sau:
- Cầu thận: Tạo thành các chấm đỏ nhỏ, có đường kính khoảng 0,2 mm.
- Nang cầu thận: Là một túi lõm có búi mạch, kết nối với ống lượn gần.
- Cột thận: Là phần vỏ, dày khoảng 4mm, gồm các hạt thận, nằm giữa các tháp thận.
- Nhu mô thận: Gồm phần vỏ màu đỏ nhạt ở phía ngoài và phần tủy đỏ thẫm ở phía trong.
Vùng Tủy Thận
Vùng tủy và các bể thận chứa các mô mỡ, dây thần kinh và mạch máu. Tháp thận có hình nón, đáy tháp hướng về vỏ thận còn đỉnh tháp hướng về bể thận. Đỉnh của tháp thận còn được gọi là gai thận hoặc nhú thận. Mỗi quả thận có 12 gai thận, trên gai thận có nhiều lỗ nhỏ. Mỗi thận chứa hàng chục tháp thận được tạo bởi 1 phần các ống thận.
Các ống thận gồm:
- Ống lượn gần: Tiếp nối với bọc Bowman, nằm ở vùng vỏ, có đoạn cong và đoạn thẳng.
- Quai Henle: Tiếp theo sau ống lượn gần.
- Ống lượn xa: Nối tiếp quai Henle, nằm ở vùng vỏ.
- Ống góp: Nhận dịch lọc từ một số đơn vị chức năng của thận để đổ vào bể thận.
Chức Năng của Thận
Thận có các chức năng quan trọng sau:
- Lọc máu và chất thải: Chức năng chính của thận là lọc các chất thải và giữ lại protein và các tế bào máu. Chất thải được tiết ra vào dịch lọc để hình thành nước tiểu.
- Bài tiết nước tiểu: Nước tiểu được tạo thành từ các đơn vị chức năng của thận, mỗi ngày có khoảng 172 lít nước tiểu đầu được hình thành.
- Hấp thu lại: Quá trình biến 172 lít nước tiểu đầu thành nước tiểu chính thức mỗi ngày để đổ vào bể thận, rồi xuống ống dẫn nước tiểu và được tích trữ trong bàng quang, cuối cùng được đẩy ra ngoài qua ống đái.
- Điều hòa thể tích máu: Thận kiểm soát khối lượng dịch ngoại bào có trong cơ thể bằng cách sản xuất nước tiểu.
- Nội tiết: Thận tiết hormone renin để điều hòa huyết áp và sản xuất erythropoietin, hormone giúp tăng sản xuất hồng cầu. Thận cũng chuyển hóa vitamin D3 và glucose từ các nguồn không phải là hydrat carbon trong trường hợp bị nhiễm acid hô hấp mạn tính và bị đói ăn lâu ngày.
Những Vấn Đề Cần Lưu Ý
Có một số thói quen gây hại cho thận mà bạn cần chú ý, như:
- Lạm dụng thuốc giảm đau và các loại thuốc kháng viêm giảm đau như aspirin, indomethacin, acetaminophen sẽ gây hại cho thận.
- Uống quá nhiều đồ uống không tốt cho sức khỏe như nước ngọt, nước có ga, trà đặc, rượu, bia cũng làm gia tăng gánh nặng cho thận và các cơ quan tiêu hóa.
- Nhịn tiểu: Thói quen này của rất nhiều người gặp phải do bận rộn, ngại đứng dậy khiến cho nước tiểu bị giữ lại lâu trong bàng quang, dẫn đến viêm đài bể thận và viêm đường tiết niệu.
- Uống quá ít nước: Uống ít nước làm giảm lượng nước tiểu, từ đó tăng lượng chất thải và độc tố trong nước tiểu, dẫn đến các bệnh như thận ứ nước, sỏi thận, …
- Ăn nhiều muối.
Để Thận Luôn Khỏe Mạnh, Bạn Cần Làm Gì?
Hãy thực hiện những điều sau đây mỗi ngày để thận của bạn luôn khỏe mạnh:
- Uống đủ nước: Hãy uống tối thiểu 1,5 đến 2 lít nước mỗi ngày để thận và máu hoạt động tốt. Thiếu nước, thận sẽ không thể lọc chất thải ra ngoài qua đường tiết niệu.
- Ăn các loại thực phẩm tốt cho thận như trái cây, rau củ quả để giúp thận loại bỏ acid dư thừa và bài tiết trong nước tiểu. Các loại thực phẩm tốt cho thận bao gồm lòng trắng trứng, bắp cải, súp lơ, tỏi, ớt chuông, việt quất, táo, …
- Giảm tiêu thụ muối và protein: Nếu có quá nhiều natri và protein trong cơ thể mà không được đào thải ra ngoài, có thể gây bệnh thận, cao huyết áp và thậm chí đột quỵ.
Hy vọng qua bài viết này, bạn đã hiểu rõ hơn về cấu tạo và chức năng của thận cũng như biết cách bảo vệ thận để luôn khỏe mạnh.
Xem thêm: Hệ bài tiết nước tiểu gồm các cơ quan nào
Hạ Hạ
Nguồn tham khảo: Tổng hợp