Cúng Giao thừa là một nghi thức truyền thống không thể thiếu trong văn hóa Tết Nguyên đán của người Việt. Đây là khoảnh khắc chuyển giao giữa năm cũ và năm mới, và mâm cúng Giao thừa được chuẩn bị cẩn thận để bày tỏ lòng thành kính với tổ tiên cũng như mong muốn một năm mới tràn đầy an lành và thịnh vượng. Trong thời khắc thiêng liêng này, chúng ta thường chuẩn bị hai mâm cúng – một ngoài trời và một trong nhà để thể hiện lòng thành kính của mình.
Mâm cúng Giao thừa ngoài trời
Mâm cúng Giao thừa ngoài trời thường được thực hiện vào đêm Giao thừa, khi chúng ta tiễn biệt năm cũ và chào đón năm mới. Đây là thời điểm tiễn vị quan Hành khiển cũ và đón vị quan Hành khiển mới. Mâm cúng ngoài trời thường đơn giản và gọn gàng hơn mâm cúng trong nhà. Nó thường được đặt ở sân nhà, trước cửa chính hoặc ban công đối với gia chủ ở chung cư.
Mâm cúng Giao thừa ngoài trời gồm trái cây, hoa tươi, đĩa xôi, gà luộc hoặc khúc thịt luộc, rượu trà, gạo muối, bánh kẹo tùy sở thích, và hương đèn. Bên cạnh đó, mâm cỗ cúng Giao thừa ngoài trời không thể thiếu bộ lễ vật mũ áo quan Hành khiển và thêm vàng mã, tiền giấy. Tùy theo phong tục và điều kiện gia đình, có thể có thêm các lễ vật khác.
Mâm cúng được sắp xếp gọn gàng và trang trọng để biểu thị lòng biết ơn với vị quan Hành khiển cũ và kỳ vọng, chào đón vị quan Hành khiển mới mang đến một năm mới an lành và thịnh vượng. Sau khi cúng, mâm cúng thường được để ở ngoài trời đến sau 12 giờ đêm, và nhiều gia đình còn cho rằng dọn dẹp vào ngày mùng 1 Tết mới may. Tuy nhiên, mọi người thường dọn dẹp sau khi đã cúng Giao thừa.
Mâm cúng Giao thừa trong nhà
Trong văn hóa Việt Nam, mâm cúng Giao thừa là một nét đẹp truyền thống mang ý nghĩa sâu sắc, thể hiện lòng thành kính của con cháu với tổ tiên cũng như xin chúc phúc cho một năm mới an lành và thịnh vượng. Mâm cúng Giao thừa trong nhà thường được chuẩn bị cẩn thận và trang trọng để đặt trên bàn thờ gia tiên tại nhà vào đêm Giao thừa, khi năm cũ sắp qua và năm mới đang đến.
Mâm cúng Giao thừa trong nhà, dù đơn giản hay phức tạp, thường bao gồm các lễ vật sau đây:
Đồ lễ cúng
Phần đồ lễ cúng này gồm hương hoa, trà quả, trầu cau, rượu nước, bánh mứt các loại.
Quả thường được bày theo ngũ quả (gồm 5 loại) mang ý nghĩa may mắn như bưởi, cam, thanh long, táo, nho, chuối hoặc mâm ngũ quả miền Nam có mãng cầu, dừa, đu đủ, xoài.
Mâm cúng mặn
-
Gà luộc cánh tiên: Đĩa gà luộc cánh tiên, đậm đà, ngậm bông hoa hồng đỏ thắm, là lễ vật quan trọng không thể thiếu trong bất kỳ mâm cúng Giao thừa nào.
-
Bánh chưng, bánh tét: Bánh chưng (miền Bắc, miền Trung) hoặc bánh tét (miền Nam) là lễ vật thứ hai không thể thiếu trong mâm cúng truyền thống. Ngoài nhân đậu xanh, thịt, gạo nếp ngon, nhiều người còn sáng tạo bằng cách ngâm gạo nếp với gấc hoặc lá dứa để tạo màu. Bánh chưng xanh vẫn là lễ vật quen thuộc và đậm vị Tết nhất trong mâm cỗ.
-
Xôi gấc/xôi đỗ: Một đĩa xôi gấc đỏ tượng trưng cho may mắn trong năm mới. Xôi gấc có thể được tạo hình thành hoa, hình tròn hoặc hình trái tim, tuỳ thuộc vào sở thích của gia chủ. Nhiều người còn trang trí bên trên xôi gấc bằng dụng cụ bắt hoa đậu để tạo nên một mâm cúng đẹp mắt.
-
Nem rán: Mâm cỗ cúng Giao thừa miền Bắc thường có bát nem rán. Trong khi đó, mâm cỗ miền Nam thường có canh khổ qua với ý nghĩa vượt qua khó khăn đến ngày cam lai.
-
Các món xào/luộc thập cẩm: Không thể thiếu trong mâm cúng là một vài đĩa rau củ luộc hoặc xào thập cẩm.
-
Giò cắt khoanh/thịt đông/hành muối: Ngoài các món chính trên, mâm cúng còn có khoanh giò cắt nhỏ và một số đĩa khác như rau luộc hoặc xào. Tùy thuộc vào phong tục và điều kiện kinh tế của từng gia đình, mâm cúng có thể bày biện thêm hoặc cắt giảm một số món ăn.
Mâm cúng chay
Ngoài mâm cúng mặn, nhiều gia đình cũng thực hiện mâm cúng chay. Mâm cúng chay có thể là các món ăn chay hoặc đơn giản chỉ là mâm hoa quả và bánh trái. Nếu có bàn thờ Phật, nhiều gia đình sẽ thực hiện thêm mâm cúng chay nhỏ nhẹ để thể hiện lòng thành.
Cúng Giao thừa vào khung giờ nào chuẩn nhất?
Thông thường, mọi người bắt đầu cúng Giao thừa vào khung giờ từ 23h đến 1h. Vì vậy, khi cúng Giao thừa ngoài trời, cần bày mâm lễ cúng trước giờ cúng để sắp xếp đầy đủ. Tuy nhiên, không nên cúng Giao thừa ngoài trời sau 0h. Giờ cúng Giao thừa ngoài trời chuẩn nhất là 23h.
Đối với mâm cúng Giao thừa trong nhà, gia chủ cũng cần thực hiện gọn gàng và tránh kéo dài đến sau 0h. Tóm lại, nghi thức cúng Giao thừa nên được thực hiện trước 0h.
Khi cúng, gia chủ cần mặc trang phục kín đáo, lịch sự và tóc gọn gàng. Không nên đùa giỡn hay trêu chọc nhau trong lúc cúng. Đặc biệt, phụ nữ không nên cúng Giao thừa trong ngày hành kinh.
Mâm cúng Giao thừa thường đi kèm với việc đọc các bài văn khấn cầu cho gia đình một năm mới an khang và thịnh vượng. Sau khi cúng, mâm cỗ thường được cả gia đình cùng nhau thưởng thức, tạo nên bữa cơm đoàn viên đầu tiên của năm mới và thể hiện sự sum vầy và hy vọng về sự đầm ấm và hạnh phúc.
Đây là gợi ý và lời khuyên của chúng tôi về mâm cúng Giao thừa Tết Giáp Thìn năm 2024. Hy vọng rằng bài viết này đã giúp bạn hiểu hơn về nghi thức cúng Giao thừa và có thể cùng gia đình thực hiện một mâm cúng truyền thống trong dịp Tết sắp tới.
Điểm tin phim-review phim chất lượng và tổng hợp tin tức giải trí