Bệnh chân voi là một căn bệnh thường xuất hiện ở những nước có khí hậu nóng ẩm và do sự truyền nhiễm của ấu trùng giun qua muỗi. Trên thực tế, có nhiều loài giun gây ra bệnh chân voi ở người. Hãy cùng tìm hiểu kỹ hơn về căn bệnh này và loài giun nào gây ra nó.
Bệnh chân voi
Như đã đề cập, bệnh chân voi là kết quả của sự tấn công của giun ký sinh vào hệ thống bạch huyết của cơ thể, gây hư hỏng cho các mạch máu và gây sự ứ dịch tại các chi. Bệnh này thường được gọi là bệnh phù chân voi, do sự phình to của các chi. Phương pháp điều trị bệnh chân voi sẽ tùy thuộc vào giai đoạn của căn bệnh. Việc phát hiện sớm bệnh giúp điều trị dễ dàng và hiệu quả hơn. Tuy nhiên, không phải lúc nào cũng dễ phát hiện căn bệnh ở giai đoạn đầu, vì những dấu hiệu ban đầu không rõ ràng và bệnh thường tiến triển một cách âm thầm. Ở giai đoạn muộn hơn, đặc biệt khi có các biến chứng liên quan đến mạch máu, kết quả điều trị thường hạn chế và cần có thể phải xem xét phẫu thuật.
Loài giun gây ra bệnh chân voi ở người
Có ba loài giun gây ra bệnh chân voi ở con người trên thế giới. Đó là Wuchereria bancrofti (W. bancrofti), Brugia malayi (B. malayi) và Brugia timori (B.timori). Ở Việt Nam, chỉ phát hiện hai loài giun, đó là W. bancrofti và B. malayi.
Đặc điểm loài giun:
-
Loài W. bancrofti: Loài này thường ký sinh trong hệ thống bạch huyết ở vùng bẹn hoặc nách. Giun trưởng thành có hình dáng như sợi chỉ, màu trắng đục, dài từ 25 – 40 mm, chiều ngang khoảng 0,1 mm. Riêng giun cái W. bancrofti có chiều dài khoảng 60 – 100 mm.
-
Ấu trùng B. malayi: Ấu trùng này ký sinh trong các hạch sinh dục và vùng thận. Giun này có hình dạng rất giống với giun W. bancrofti. Giun đực có kích thước khoảng 22,8 x 0,08 mm, trong khi giun cái có kích thước khoảng 55 x 0,16 mm.
-
Cả giun đực và giun cái thường cuộn vào nhau, gây cản trở sự lưu thông của máu, dẫn đến tình trạng phù chân.
Khả năng tồn tại ngoài môi trường:
Cả ấu trùng và giun trưởng thành đều không tồn tại được trong môi trường tự nhiên, chúng chỉ tồn tại trong cơ thể con người và muỗi truyền bệnh.
Triệu chứng của bệnh
Triệu chứng của bệnh chân voi thường rõ ràng nhất khi căn bệnh đã ở giai đoạn biến chứng. Mỗi giai đoạn sẽ có các triệu chứng khác nhau:
-
Giai đoạn ủ bệnh: Giai đoạn này bắt đầu từ lúc ấu trùng giun được đưa vào cơ thể cho đến khi chúng trưởng thành. Thường ở giai đoạn này, không có triệu chứng gì xuất hiện.
-
Giai đoạn khởi bệnh: Bệnh nhân sẽ xuất hiện sốt, viêm mạch ở các vùng như chân nách hoặc vùng bẹn, kèm theo sự phình to của hạch. Ở giai đoạn này, căn bệnh thường bị nhầm lẫn với các bệnh khác do triệu chứng không rõ ràng.
-
Giai đoạn toàn phát: Ở giai đoạn này, hệ thống mạch máu bị tổn thương, gây ra các biến chứng.
Biến chứng của bệnh chân voi:
-
Phù chân voi: Các cơn phù sẽ xuất hiện liên tục, da trở nên dày hơn và phù lên từ dưới lên trên. Thường người bệnh bị phù một bên chân và phù ở cả hai bàn chân, có thể lan rộng lên đùi. Da trở nên ngày càng dày và cứng, dẫn đến tình trạng thiếu dưỡng, và có thể xuất hiện các vết loét trên da.
-
Viêm bộ phận sinh dục: Bao gồm viêm tinh hoàn, viêm tuỷ tinh hoàn và viêm màng túi tinh. Bộ phận sinh dục có thể bị phù lên như bìu voi, vú voi, nhưng không gây đỏ hay đau trong các trường hợp nặng. Viêm bộ phận sinh dục ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống của người bệnh, làm giảm khả năng lao động, sinh hoạt và sinh lý, và ảnh hưởng đến thẩm mỹ.
-
Tiểu ra dưỡng chất: Nước tiểu của bệnh nhân có màu trắng đục giống như nước vo gạo, có thể kèm theo máu. Nước tiểu có thể đông lại trong một số trường hợp khi có quá nhiều dưỡng chất trong đó.
Đường lây truyền bệnh
Bệnh chân voi lây truyền qua muỗi là một đường trung gian, không phải lây truyền trực tiếp từ người này sang người khác. Nếu muỗi đốt người mắc bệnh và nhiễm ấu trùng, sau đó đốt người khác, bệnh có thể lan truyền.
Những nơi có khí hậu nóng ẩm hoặc môi trường ẩm ướt và vệ sinh kém là điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của muỗi, do đó nguy cơ mắc bệnh tại những vùng này cao hơn.
Các biện pháp phòng ngừa bệnh chân voi
-
Vệ sinh môi trường: Dọn vệ sinh môi trường thường xuyên, bao gồm quét dọn rừng rậm, thông cống rãnh, vứt bỏ rác thải chứa nước quanh nhà.
-
Ngủ có màn: Sử dụng màn che khi ngủ, chọn quần áo sáng màu và có thể mặc quần áo dài, áo dài tay để hạn chế muỗi cắn.
-
Tiêu diệt muỗi và diệt nguồn lây bệnh: Tham gia vào các chiến dịch diệt muỗi do chính phủ và các tổ chức liên quan tổ chức.
FAQs
-
Có bao nhiêu loài giun gây bệnh chân voi ở người?
Có ba loài giun gây bệnh chân voi ở người, đó là Wuchereria bancrofti, Brugia malayi và Brugia timori. -
Bệnh chân voi lây truyền như thế nào?
Bệnh chân voi lây truyền qua muỗi, không phải lây truyền trực tiếp giữa con người.
Kết luận
Trên đây là một số thông tin về căn bệnh chân voi và loài giun gây ra nó. Hy vọng rằng bạn đã có thêm kiến thức sức khỏe bổ ích qua bài viết này.
Phương Thảo
Nguồn tin: fim24h.com