Trong những tháng đầu đời, các bậc phụ huynh cần đặc biệt lưu ý lịch tiêm phòng cho trẻ sơ sinh để đảm bảo phòng ngừa nhiều bệnh truyền nhiễm nguy hiểm. Việc tuân thủ lịch tiêm chủng giúp trẻ sơ sinh không bỏ lỡ cơ hội được bảo vệ bởi vắc xin.
1. Tại sao trẻ sơ sinh cần phải tiêm ngừa đầy đủ?
Ở trẻ em, đặc biệt là trẻ sơ sinh, hệ miễn dịch non yếu, dễ bị tấn công bởi các loại virus và vi khuẩn gây bệnh. Để bảo vệ trẻ em khỏi nhiều bệnh truyền nhiễm nguy hiểm, các loại vắc xin đã được phát triển để giúp cơ thể tạo ra các kháng thể cần thiết. Kháng thể sẽ nhận diện và tiêu diệt các tác nhân gây bệnh khi chúng xâm nhập vào cơ thể. Đồng thời, vắc xin cũng giúp huấn luyện hệ miễn dịch ghi nhớ các tác nhân gây bệnh, để tạo ra kháng thể một cách nhanh chóng khi phát hiện có sự xâm nhập trở lại của vi khuẩn hay virus.
Sau khi chào đời, trẻ sơ sinh cần được tiêm chủng đầy đủ và đúng lịch vì:
- Miễn dịch từ mẹ tồn tại trong thời gian rất ngắn: Kháng thể từ mẹ truyền sang con chỉ tồn tại trong vài tháng, sau đó giảm nhanh chóng. Tiêm chủng cho trẻ ngay từ những tháng đầu đời là cách tốt nhất để truyền kháng thể, thay thế lượng đã giảm.
- Hệ miễn dịch của trẻ chưa hoàn thiện: Trẻ đã bắt đầu tiếp xúc với môi trường hoàn toàn mới, từ nhiệt độ, độ ẩm cho đến bụi bẩn và vi sinh vật. Điều này khiến trẻ dễ mắc các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm, đặc biệt là trẻ sinh non tháng, nhẹ cân, có bệnh lý bẩm sinh hay ốm vặt. Việc tiêm chủng đầy đủ và đúng lịch giúp trẻ có miễn dịch tốt nhất để bảo vệ sức khỏe.
- Trẻ càng nhỏ khi mắc bệnh càng có nguy cơ cao biến chứng nặng: Nếu trẻ sơ sinh mắc các bệnh truyền nhiễm trong những tháng đầu đời mà không kịp điều trị, trẻ có thể gánh chịu các di chứng suốt đời, ảnh hưởng đến sự phát triển trí tuệ và thể chất, thậm chí có thể gây tử vong.
- Chi phí dành cho chủng ngừa thấp hơn rất nhiều so với chi phí điều trị và chăm sóc y tế: Tiêm chủng cũng được xem là một cách đầu tư tài chính thông minh.
2. Lịch tiêm phòng cho trẻ sơ sinh và thời điểm vàng để tiêm ngừa
Tiêm chủng vắc xin ngay sau khi trẻ sơ sinh chào đời là một việc rất quan trọng. BS Bùi Thanh Phong, Quản lý Y khoa Vùng 3 – Hồ Chí Minh, Hệ thống tiêm chủng VNVC cho biết:
“Ngay từ phút chào đời, em bé đã phải “chiến đấu” với nhiều virus và vi khuẩn. Trước khi mầm bệnh kịp phát triển, các phụ huynh hãy tiếp sức cho con bằng cách tiêm ngừa vắc xin, giúp loại trừ các bệnh lý nguy hiểm đến tính mạng hoặc để lại di chứng nghiêm trọng. Không bao giờ là quá trễ để bảo vệ trẻ em và hiệu quả cũng như kinh tế nhất là bảo vệ bằng vắc xin”.
Vậy lịch tiêm phòng cho trẻ sơ sinh gồm những mũi vắc xin quan trọng nào? Theo đó, sau khi chào đời, trẻ sơ sinh cần tiêm vắc xin viêm gan B và vắc xin lao trong 24 giờ đầu tiên. Ở các độ tuổi 2, 3, 4 tháng tuổi, trẻ cần tiêm 6 trong 1 (phòng ho gà, bạch hầu, uốn ván), bại liệt, viêm gan B, các bệnh do Hib, vắc xin phế cầu và vắc xin Rotavirus. Đặc biệt, trẻ cần tiêm vắc xin phòng Rotavirus ở giai đoạn 2 và 3 tháng tuổi.
Từ 6 tháng tuổi, trẻ cần tiêm vắc xin phòng bệnh cúm mùa và viêm màng não do vi khuẩn mô cầu B. Từ 9 tháng tuổi, trẻ cần tiêm vắc xin phòng sởi, thủy đậu, viêm não Nhật Bản và viêm màng não do vi khuẩn mô cầu ACYW-135. Trẻ từ 12 tháng tuổi trở lên cần tiêm các vắc xin bổ sung như thuỷ đậu, viêm não Nhật Bản, sởi – quai bị – rubella.
Dưới đây là 2 mũi vắc xin đầu đời quan trọng không thể bỏ lỡ cho trẻ sơ sinh:
2.1. Tiêm viêm gan B cho trẻ sơ sinh
Viêm gan B do nhiễm virus HBV là vấn đề sức khỏe quan trọng, đóng góp đến khoảng 80% trường hợp ung thư gan nguyên phát. Nguy cơ lây truyền từ mẹ sang thai nhi trong giai đoạn virus đang hoạt động (HBeAg dương tính) là rất cao (85-90%). Nhiễm virus HBV ở độ tuổi càng sớm, nguy cơ xơ gan và ung thư gan càng cao. Vì vậy, việc tiêm vắc xin viêm gan B cho trẻ sơ sinh trong 24 giờ đầu sau khi sinh là rất quan trọng. Vắc xin viêm gan siêu vi B được khuyến cáo tiêm cho tất cả trẻ sơ sinh, liều đầu tiên tiêm trong 24 giờ đầu sau sinh và các mũi tiếp theo lúc trẻ được 2, 3, 4 tháng.
2.2. Tiêm vắc xin lao cho trẻ sơ sinh
Lao đã được xem là bệnh không thể chữa trị trong quá khứ. Dù vắc xin phòng lao đã có từ năm 1981, Việt Nam vẫn ghi nhận hàng năm hơn 170.000 trường hợp mắc lao và hơn 10.000 trường hợp tử vong do căn bệnh này. Vắc xin vô cùng quan trọng để bảo vệ trẻ sơ sinh khỏi bệnh lao, với tỷ lệ sống sót của trẻ mắc lao là 20% và tỷ lệ mắc các di chứng nghiêm trọng suốt đời là 80%.
Trẻ em được sinh ra cần tiêm vắc xin lao BCG (Việt Nam) đầy đủ trong 1 tháng đầu đời, tốt nhất là trong vòng 24 giờ sau sinh. Đây là trách nhiệm của cha mẹ và cũng là quyền lợi của trẻ sơ sinh để tránh những biến chứng nguy hiểm và ảnh hưởng đáng kể đến sức khỏe và tương lai.
3. Những nguyên tắc an toàn khi tiêm chủng cho trẻ sơ sinh
3.1. Các chuẩn bị trước khi tiêm
Để đảm bảo an toàn khi tiêm chủng, các phụ huynh cần lưu ý:
- Mang theo phiếu/sổ tiêm chủng.
- Cung cấp thông tin về tình trạng sức khỏe của trẻ cho cán bộ y tế, như cân nặng, tình trạng ăn uống, ngủ, các triệu chứng bất thường, tiền sử dị ứng, tiền sử tiêm vắc xin và các thông tin khác liên quan.
3.2. Các nguyên tắc trong khi tiêm
Trong quá trình tiêm chủng, cần tuân thủ các nguyên tắc sau:
- Thông báo cho nhân viên y tế về loại vắc xin sẽ được tiêm, tính toàn vẹn của vắc xin, và hướng dẫn theo dõi trẻ sau tiêm.
3.3. Theo dõi sau tiêm tại điểm tiêm và khi về nhà
- Sau khi tiêm chủng, cho trẻ ở lại 30 phút tại trung tâm tiêm chủng để nhân viên y tế theo dõi và xử lý các phản ứng bất thường.
- Theo dõi trẻ tại nhà ít nhất 48 giờ sau tiêm chủng, và đưa trẻ tới bệnh viện hoặc cơ sở y tế gần nhất nếu có các dấu hiệu bất thường sau tiêm.
Phản ứng sau tiêm cũng là điều lo lắng của nhiều phụ huynh. Phản ứng thường gặp nhất sau tiêm chủng là nóng sốt, bỏ bú, sưng đỏ tại vùng tiêm. Thông thường, trẻ sẽ ổn sau 24 – 48 tiếng.
FAQs
Q: Trẻ non tháng cần tiêm chủng không?
A: Rất cần thiết. Trẻ non tháng cũng cần được tiêm chủng để bảo vệ sức khỏe và phòng ngừa các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm. Việc tiêm chủng đúng lịch sẽ giúp trẻ non tháng phát triển khỏe mạnh và tránh được biến chứng nguy hiểm.
Q: Tiêm vắc xin trễ lịch có sao không?
A: Việc tiêm vắc xin trễ so với lịch không làm giảm hiệu quả bảo vệ, tuy nhiên, việc tuân thủ lịch tiêm phòng đúng giúp tăng hiệu lực và đảm bảo sự bảo vệ tốt nhất cho trẻ.
Conclusion
Việc tuân thủ lịch tiêm phòng cho trẻ sơ sinh là rất quan trọng để bảo vệ trẻ khỏe mạnh và phòng ngừa các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm. Hệ thống tiêm chủng VNVC là địa chỉ tin cậy để tiêm vắc xin an toàn và uy tín cho trẻ sơ sinh. Cùng đồng hành và chăm sóc sức khỏe trẻ em, VNVC cam kết không tăng giá trong thời điểm khan hiếm và hỗ trợ nhiều chương trình ưu đãi giá trên các loại vắc xin. Đăng ký tiêm chủng vắc xin tại Hệ thống Trung tâm tiêm chủng VNVC để được tư vấn và đặt lịch tiêm chủng cho trẻ em.