Nhà thờ Chính tòa Giáo phận Hưng Hóa
GIỚI THIỆU SƠ LƯỢC VỀ GIÁO PHẬN HƯNG HÓA
Giáo phận Hưng Hóa là một trong 27 giáo phận của Giáo hội Công giáo Việt Nam. Nằm ở phía Tây Bắc đất nước, giáo phận Hưng Hóa có một lịch sử đầy biến động, thăng trầm theo từng giai đoạn của đất nước và Giáo Hội.
Giáo phận Hưng Hóa được thành lập vào ngày 15.04.1895, khi Tòa Thánh tách Hưng Hóa từ giáo phận Tây Đàng Ngoài (Hà Nội). Được đặt tại tỉnh lỵ Hưng Hóa, giáo phận đã trải qua nhiều thay đổi và phát triển.
I. LƯỢC SỬ HÌNH THÀNH
Giáo phận Hưng Hóa đã đón nhận đức tin từ các cha Dòng Tên vào thế kỷ 17. Từ năm 1627-1630, các thừa sai đã đi thuyền dọc sông Hồng để gieo vãi hạt giống Tin Mừng.
Vào ngày 03.12.1924, giáo phận được đổi tên thành Hưng Hóa và Tòa Giám Mục được đặt tại tỉnh lỵ Hưng Hóa, nay là thị trấn Hưng Hóa, huyện Tam Nông, tỉnh Phú Thọ.
Trong suốt chiến tranh Việt-Pháp, vì mất an ninh, vào ngày 02.11.1950, Đức cha Jean- Marie Mazé (Kim) quyết định dời Tòa Giám Mục về tỉnh lỵ Sơn Tây, thuộc tỉnh Sơn Tây, nay là thị xã Sơn Tây, Thành phố Hà Nội.
Ngày 24.11.1960, Tòa Thánh thiết lập hàng giáo phẩm Việt Nam, Hưng Hóa trở thành giáo phận chính tòa thuộc Giáo tỉnh Hà Nội, và Đức cha Phêrô Nguyễn Huy Quang được đặt làm Giám mục chính tòa tiên khởi.
Công cuộc phát triển của giáo phận Hưng Hóa có thể được chia thành 3 giai đoạn:
1. Giai đoạn thứ nhất (1895-1960)
Năm 1895, Đức Giáo Hoàng Lêô XIII tách 3 tỉnh Sơn Tây, Hưng Hóa và Tuyên Quang để lập một giáo phận tông tòa mới, gọi là giáo phận Đoài. Đức cha Paul Marie Ramond Lộc được đặt làm Giám mục đầu tiên.
Trong thời gian này, Đức cha Lộc đã đào tạo linh mục cho giáo phận. Tiểu Chủng viện Hà Thạch (tiểu chủng viện) được thành lập năm 1897, và dưới thời 3 Đức cha, số linh mục và số giáo dân trong giáo phận tăng lên đáng kể.
2. Giai đoạn thứ hai (1960-1985)
Khi Tòa Thánh thiết lập hàng Giáo phẩm Việt Nam, giáo phận Hưng Hóa trở thành Giáo phận Chính tòa và Đức cha Phêrô Nguyễn Huy Quang được đặt làm Giám mục chính tòa. Trong giai đoạn này, giáo phận gặp nhiều khó khăn, nhưng sau này đã được phục vụ mục vụ rộng hơn do chính sách tôn giáo cởi mở hơn.
3. Giai đoạn thứ ba (1986 đến nay)
Giai đoạn này có sự thay đổi về Giám mục chính tòa, nhưng vẫn tiếp tục phát triển và phục vụ cộng đồng. Đức cha Giuse Phan Thế Hinh và Đức cha Antôn Vũ Huy Chương đã đóng góp rất nhiều cho sự phát triển của giáo phận.
Hiện nay, Đức cha Đaminh Hoàng Minh Tiến đang là Giám mục Chính tòa của giáo phận Hưng Hóa.
II. ĐỊA LÝ VÀ DÂN SỐ
1. Địa lý
Giáo phận Hưng Hóa nằm trên diện tích 58.000 km2, trải rộng trên địa bàn 10 tỉnh thành thuộc miền Tây Bắc Việt Nam, bao gồm Phú Thọ, Yên Bái, Lào Cai, Lai Châu, Điện Biên, Sơn La, Hoà Bình, Hà Giang, Tuyên Quang và một phần Hà Nội.
2. Dân số Công giáo
Đến tháng 11 năm 2017, giáo phận Hưng Hóa có khoảng 240.000 tín hữu, chiếm tỷ lệ 3,6% dân số (7.000.000). Dân số công giáo trong giáo phận chủ yếu là người Kinh, cùng với một số ít người H’Mông, Mường, Dao, và Thái.
III. NHÂN SỰ
1. Đức Giám mục đương nhiệm
- Giám mục Chính tòa: Đức cha Đaminh Hoàng Minh Tiến (2021 đến nay)
2. Các vị Giám mục tiền nhiệm
- Đức cha Paul Marie Ramond Lộc, MEP (1895-1938)
- Đức cha Gustave Vandæle Vạn, MEP (1938-1943)
- Đức cha Jean Marie Mazé Kim, MEP (1946-1960)
- Đức cha Phêrô Nguyễn Huy Quang (1960-1985)
- Đức cha Giuse Phan Thế Hinh (1985-1989)
- Đức cha Giuse Nguyễn Phụng Hiểu (1991-1992)
- Đức cha Antôn Vũ Huy Chương (2003-2011)
- Đức cha Gioan Maria Vũ Tất (2011-2020)
- Đức cha Phêrô Nguyễn Văn Viên (2020-2021)
3. Linh mục, chủng sinh và tu sĩ
Giáo phận Hưng Hóa có 129 linh mục, trong đó có 105 linh mục giáo phận và 24 linh mục thuộc các dòng tu. Có 107 đại chủng sinh và 3400 giáo lý viên trong giáo phận. Ngoài ra, còn có sự hiện diện của các dòng tu và tu sĩ trong giáo phận.
IV. CƠ SỞ GIÁO PHẬN
- Toà Giám mục: Hiện đang trong quá trình xây dựng.
- Trung tâm Mục vụ: Được thiết lập tại Tiểu Chủng viện Hà Thạch.
- Đài kính các vị Tử Đạo: Tại Sơn Tây.
- Tu viện Mến Thánh Giá: Được xây dựng bởi Dòng Mến Thánh Giá Hưng Hóa.
- Nhà Thờ: Giáo phận Hưng Hóa có gần 500 họ đạo, trong đó khoảng 350 họ có nhà thờ hay nhà nguyện.
V. HOẠT ĐỘNG MỤC VỤ, LOAN BÁO TIN MỪNG VÀ BÁC ÁI XÃ HỘI
Giáo phận Hưng Hóa hoạt động trong việc xúc tiến chương trình huấn giáo, tôn giáo và phục vụ giáo dân trong miền thập tỉnh vùng Tây Bắc của đất nước.
Giáo phận cũng đã thiết lập các Ủy ban mục vụ tương ứng với Ủy ban trực thuộc Hội Đồng Giám mục Việt Nam. Các hoạt động mục vụ và bác ái xã hội được tổ chức và triển khai qua Hội nghị mục vụ thường niên.
Với những nỗ lực và công việc đang được tiến hành, giáo phận Hưng Hóa đang phát triển và nâng cao chất lượng dịch vụ tôn giáo và bác ái xã hội để phục vụ cộng đồng.