Hơn ba mươi vạn. Đó là con số ước tính về những người con ưu tú của dân tộc đã nằm xuống vì độc lập tự do cho Tổ quốc, nhưng đến nay vẫn chưa thể trở về với vòng tay gia đình. Việc xác định danh tính hài cốt liệt sĩ là một hành trình gian nan, đầy thử thách, nhưng cũng chan chứa biết bao hy vọng và tình cảm thiêng liêng.
Bài viết này sẽ đưa bạn đọc đến với những nỗ lực không ngừng nghỉ của các nhà khoa học tại Trung tâm giám định ADN, Viện Công nghệ sinh học, Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam, trong việc ứng dụng công nghệ tiên tiến nhất để đưa các anh hùng liệt sĩ trở về với đất mẹ, với gia đình.
Giám Định ADN – Chìa Khóa Mở Lối Cho Hành Trình “Tìm Lại Danh Tính”
Giám định ADN là phương pháp chính xác nhất để xác định mối quan hệ huyết thống, là chìa khóa then chốt trong việc định danh hài cốt liệt sĩ. Tuy nhiên, theo ông Đào Ngọc Lợi, Cục trưởng Cục Người có công, Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội, công tác này đang phải đối mặt với nhiều thách thức:
- Chất lượng mẫu ADN: Hầu hết hài cốt liệt sĩ đã chôn cất trên 50 năm, trải qua nhiều lần di chuyển, khiến việc thu thập mẫu ADN gặp nhiều khó khăn, chất lượng mẫu không đảm bảo để phân tích và đối chiếu.
- Thiếu thông tin thân nhân: Nhiều gia đình liệt sĩ không còn người thân để lấy mẫu ADN theo dòng mẹ, hoặc người thân còn sống đã cao tuổi, sức khỏe yếu.
- Hạn chế về cơ sở vật chất: Một số cơ sở giám định ADN chưa được đầu tư đồng bộ về trang thiết bị, máy móc, đội ngũ giám định viên còn thiếu, ảnh hưởng đến hiệu quả công tác.
Ánh Sáng Từ Công Nghệ Giải Trình Tự Gen Thế Hệ Mới (NGS)
Nhằm khắc phục những khó khăn nêu trên và nâng cao hiệu quả công tác giám định ADN, dự án ODA về tăng cường năng lực giám định ADN hài cốt liệt sĩ theo công nghệ giải trình tự gen thế hệ mới (NGS) đã được phê duyệt, mở ra bước tiến mới đầy triển vọng.
TS. Trần Trung Thành, Phó Giám đốc phụ trách Trung tâm giám định ADN, chia sẻ, công nghệ NGS cho phép phân tích đồng thời nhiều đoạn ADN ngắn, từ đó tăng khả năng xác định danh tính kể cả trong trường hợp mẫu ADN bị phân hủy nặng nề.
Việc ứng dụng NGS được kỳ vọng sẽ giúp:
- Nâng cao tỷ lệ thành công trong việc xác định danh tính hài cốt liệt sĩ.
- Rút ngắn thời gian chờ đợi của thân nhân liệt sĩ.
- Tiết kiệm chi phí so với các phương pháp truyền thống.
Nỗ Lực Đồng Thờivà Quyết Tâm Chính Trị
Để hiện thực hóa mục tiêu “không để ai bị bỏ lại phía sau”, Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà, Trưởng Ban Chỉ đạo quốc gia 515 đã chỉ đạo:
- Xây dựng Đề án lấy mẫu ADN hài cốt liệt sĩ: Thực hiện trên tất cả các nghĩa trang liệt sĩ và toàn bộ thân nhân liệt sĩ cần xác định danh tính.
- Hoàn thiện cơ sở dữ liệu ADN hài cốt liệt sĩ: Phục vụ việc đối khớp dữ liệu, xác định danh tính liệt sĩ.
- Đầu tư, nâng cấp trang thiết bị: Bổ sung nguồn lực cho các cơ sở giám định ADN.
- Đào tạo nguồn nhân lực: Đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của công tác giám định ADN.
Lời Kết – Hành Trình Ấy Vẫn Còn Tiếp Tục
Việc giám định ADN hài cốt liệt sĩ là một hành trình dài đầy thử thách, đòi hỏi sự nỗ lực không ngừng của các cấp, các ngành và toàn xã hội.
Chúng ta có quyền tin tưởng rằng, với quyết tâm chính trị cao, cùng sự tiến bộ của khoa học công nghệ, ngày càng có nhiều liệt sĩ được trở về với đất mẹ, với gia đình, để linh hồn các anh được an nghỉ sau những hy sinh thầm lặng vì độc lập tự do của Tổ quốc.