Công giáo là một trong những tôn giáo lớn trên thế giới, tin rằng Chúa Giêsu xuống trần gian để rao giảng Tin Mừng, chữa lành bệnh tật và cuối cùng hy sinh trên thập giá để cứu chuộc tội lỗi của con người. Và trong bài viết này, chúng ta sẽ tìm hiểu về công giáo nói chung và công giáo ở Việt Nam cụ thể.
1. Khái quát về Công Giáo
1.1. Đấng thờ phụng
Công giáo tôn thờ Thiên Chúa Ba Ngôi gồm Chúa Cha, Chúa Con và Chúa Thánh Thần. Mặc dù Ba ngôi này riêng biệt, nhưng chúng ta tin rằng chúng cùng là một Thiên Chúa duy nhất và có quyền uy trong Mầu Nhiệm Chúa Ba Ngôi (Tam vị nhất thể).
1.2. Giáo lý Công giáo
Giáo lý Công giáo được tập trung trong Kinh Thánh (Cựu ước và Tân ước), hệ thống giáo lý này đã được hình thành và bổ sung qua nhiều thế kỷ.
Cựu ước là bộ dã sử và cũng là kinh thánh của đạo Do Thái, gồm 46 quyển được chia thành 3 loại: Sách lịch sử, Sách văn thơ, và Sách tiên tri. Nội dung của Kinh Cựu ước nói về sự tạo dựng vũ trụ và con người của Chúa, về lịch sử dân Do Thái, luật pháp, phong tục tập quán và truyền thống văn hóa của Do Thái, và về các Vua và dân Do Thái.
Kinh Tân ước gồm 27 quyển, nói về cuộc đời, công việc, những lời răn dạy và chỉ bảo về đạo lý của Chúa Giêsu và các Thánh Tông đồ đối với con người. Kinh Tân ước được chia làm 4 loại: Sách Tin mừng (hay còn gọi là Phúc âm), Sách Công vụ, Sách Thánh Thư và Sách Khải huyền được ghi lại bởi các tác giả là Lu-ca, Mác-cô, Ma-thê-ô và Gioan.
Hiện nay, Kinh Thánh đã được dịch ra khoảng 750 ngôn ngữ khác nhau và là cuốn sách được xuất bản với số lượng nhiều nhất trên thế giới (khoảng gần một tỷ bản). Ngoài ra, Công giáo còn có các văn bản khác như các án văn của Giáo hoàng và nghị quyết của các Công đồng, về nguyên tắc có giá trị như giáo lý. Công giáo cũng biên soạn hai loại kinh từ Kinh Cựu ước và Kinh Tân ước: Kinh nguyện và Kinh bổn để mọi tín đồ cầu nguyện.
1.3. Luật lệ, lễ nghi
Ngay từ đầu, Giáo hội Công giáo đã xây dựng được một hệ thống luật lệ và lễ nghi chi tiết, thống nhất trên toàn thế giới. Trước đây, luật lệ và lễ nghi được ghi trong Bộ Giáo luật Ca-non (xuất bản năm 1917) gồm 2.000 điều. Sau đó, vào ngày 25/1/1983, Giáo hội Công giáo ban hành bộ Giáo luật mới thay thế với 1.752 điều, chia thành 7 quyển.
1.4. Một số nội dung chủ yếu về luật lệ và lễ nghi
-
Mười điều răn của Thiên Chúa: Phải thờ kính Thiên Chúa trên hết mọi sự, không được lấy danh Thiên Chúa để làm những việc tầm thường, dành ngày chủ nhật để thờ phụng Thiên Chúa, thảo kính cha mẹ, không được giết người, không được tà dâm, không được gian tham lấy của người khác, không được làm chứng dối, che giấu sự gian dối, không được ham muốn vợ (hoặc chồng) người khác, không được ham muốn của cải trái lẽ.
-
Năm điều răn của Giáo hội: Xem lễ ngày chủ nhật và các ngày lễ buộc, kiêng việc xác ngày chủ nhật, xưng tội mỗi năm một lần, chịu lễ mùa phục sinh, giữ chay những ngày quy định.
-
Bảy phép Bí tích: Bí tích rửa tội, bí tích thêm sức, bí tích thánh thể hay Mình Thánh Chúa, bí tích giải tội, bí tích truyền chức thánh, bí tích hôn phối, bí tích xức dầu bệnh nhân.
1.5. Những ngày lễ của đạo Công giáo
Lịch Công giáo tính theo dương lịch và trong một năm có rất nhiều ngày lễ khác nhau. Có 6 ngày lễ trọng (lễ buộc): Lễ Nô-en (giáng sinh) vào ngày 25/12, Lễ phục sinh (Chúa sống lại) vào một ngày của tháng 4 (từ 21/3 – 25/4), Lễ Chúa Giê-su lên trời sau lễ phục sinh 40 ngày, Lễ Chúa Thánh thần thiện xuống sau lễ Chúa Giê-su lên trời 10 ngày, Lễ Đức bà Ma-ri-a hồn và xác lên trời vào ngày 15/8, và Lễ các Thánh vào ngày 1/11. Ngoài ra, còn có các ngày lễ thông thường mà Giáo hội không buộc, nhưng tín đồ vẫn tham gia để được hưởng nhiều ơn phúc.
1.6. Cơ cấu tổ chức
Công giáo được tổ chức theo 3 cấp hành chính chính thức: Giáo triều Rô-ma, Giáo phận, và Giáo xứ. Giáo triều Rô-ma là cơ quan điều hành trung ương của Tòa thánh Vatican và Giáo hội Công giáo. Giáo phận là cấp hành chính chính thức của Giáo hội trực thuộc Toà Thánh Vatican, và giáo xứ là đơn vị cuối cùng có tư cách pháp nhân của Giáo hội.
Giáo hoàng là chủ chăn tối cao của Giáo hội và có quyền tối thượng, toàn diện và trực tiếp đối với Giáo hội từ Giáo triều Vatican đến Giáo hội địa phương. Hồng y là các phẩm tước xếp sau Giáo hoàng và Hồng y đoàn là tập hợp các hồng y. Tưởng thưởng là Giám mục và linh mục, còn giáo dân là tín đồ công giáo.
2. Công giáo ở Việt Nam
2.1. Quá trình truyền giáo và phát triển
Quá trình truyền giáo Công giáo vào Việt Nam bắt đầu từ thế kỷ XVI, nhưng thực tế phải đến thế kỷ XVII, hoạt động truyền giáo mới được tổ chức một cách có quy mô và đạt hiệu quả. Qua 4 giai đoạn chủ yếu, Công giáo ở Việt Nam đã đóng góp tích cực cho văn hóa và xã hội. Tuy nhiên, trong quá trình kháng chiến chống lại thực dân Pháp và đế quốc Mỹ, một số tín đồ và chức sắc Công giáo bị các thế lực đế quốc lợi dụng và ảnh hưởng đến quan hệ Nhà nước và Giáo hội.
Sau ngày 30/4/1975, khi hai miền Nam – Bắc được thống nhất, công giáo ở Việt Nam có điều kiện thuận lợi để thực hiện việc thống nhất. Năm 1980, Hội đồng Giám mục Việt Nam tổ chức Đại hội lần thứ nhất và đặt ra đường hướng hoạt động “Sống Phúc âm giữa lòng dân tộc để phục vụ hạnh phúc của đồng bào”. Tự yêu Tổ quốc và đồng bào là một yêu cầu của Phúc âm và đồng thời được thể hiện trong Thư chung 1980 của Hội đồng Giám mục Việt Nam. Thư chung này cũng định ra nhiệm vụ xây dựng một nếp sống đạo mới và lối diễn tả đức tin phù hợp với truyền thống văn hoá dân tộc.
2.2. Cơ cấu tổ chức
Công giáo ở Việt Nam được tổ chức theo Giáo tỉnh, Giáo phận và Giáo xứ. Hiện nay có 3 Giáo tỉnh với 27 giáo phận. Bên cạnh những tổ chức hành chính của Giáo hội như giáo phận và giáo xứ, Công giáo cũng có hệ thống các dòng tu. Theo thống kê năm 2018 của Ủy ban Tu sĩ và Hội đồng Giám mục Việt Nam, có 285 dòng tu, trong đó có 76 dòng tu đã được cấp phép hoạt động.
2.3. Đào tạo linh mục và tu sĩ
Công giáo Việt Nam có 11 cơ sở đào tạo linh mục và tu sĩ, bao gồm Học viện Công giáo Việt Nam và các Đại Chủng viện và Họ viện tại nhiều thành phố, tỉnh thành trên cả nước.
2.4. Đóng góp cho xã hội
Công giáo Việt Nam là một tôn giáo tích cực tham gia vào các lĩnh vực y tế, giáo dục và từ thiện. Ngoài hoạt động tôn giáo, Giáo hội Công giáo còn đặc biệt quan tâm đến xây dựng cộng đồng và phát triển kinh tế xã hội. Chúng ta có thể thấy các hoạt động như thành lập các trường mầm non, nhà trẻ; tổ chức các lớp học tình thương, bổ túc văn hoá cho trẻ em có hoàn cảnh khó khăn; hỗ trợ, động viên học sinh, sinh viên nghèo trao học bổng; mở phòng khám nhân đạo, nuôi dưỡng trẻ em, chăm sóc người già neo đơn, khuyết tật, người mắc các bệnh nguy hiểm; xây dựng cơ sở hạ tầng cho cộng đồng như đường liên thôn, cầu, cây nước…
Công giáo Việt Nam đóng góp quan trọng vào công cuộc xây dựng và phát triển đất nước, và đã trở thành một phần không thể thiếu trong cuộc sống tôn giáo của người Việt.
FAQs
Q: Công giáo có bao nhiêu người tín đồ ở Việt Nam?
A: Hiện nay, Công giáo Việt Nam có hơn 3.000 giáo xứ, 46 Giám mục, gần 6000 linh mục và khoảng 7 triệu tín đồ.
Q: Giáo hoàng là ai?
A: Giáo hoàng là đại diện của Chúa Giêsu trên trần thế và là vị chủ chăn tối cao của giáo hội Công giáo.
Q: Công giáo có hoạt động từ thiện không?
A: Công giáo rất tích cực tham gia các hoạt động từ thiện và đóng góp tích cực cho xã hội, bao gồm việc thành lập trường học, nhà trẻ, trung tâm chăm sóc người già và khuyết tật, cơ sở y tế nhân đạo, và nhiều hoạt động từ thiện khác.
Q: Công giáo có phụ nữ giáo sĩ không?
A: Hiện nay, trong Giáo hội Công giáo, chỉ nam giới mới được phép trở thành linh mục. Tuy nhiên, công giáo có nhiều dòng tu cho nữ và các nữ tu đóng góp quan trọng cho công giáo và xã hội.
Conclusion
Công giáo là một trong những tôn giáo lớn và quan trọng trên thế giới. Từ khái quát về công giáo đến công giáo ở Việt Nam, chúng ta đã hiểu về giáo lý, luật lệ và cơ cấu tổ chức của công giáo, cũng như những đóng góp của công giáo vào xã hội. Công giáo đã và đang đóng vai trò quan trọng trong cuộc sống tôn giáo và xã hội của người Việt Nam.