Thông qua việc xác định các giai đoạn của bệnh gout, chúng ta có thể tìm ra phương pháp điều trị phù hợp. Bệnh gout là một bệnh viêm khớp, do chế độ ăn uống và sinh hoạt không phù hợp gây ra. Bệnh này mang đến những cơn đau đớn khó chịu, làm ảnh hưởng đến hoạt động hàng ngày của người bệnh. Tuy nhiên, nếu phát hiện bệnh sớm và can thiệp kịp thời, người bệnh có thể kiểm soát bệnh và ngăn ngừa các biến chứng nghiêm trọng[^1^].
Cần biết gì về bệnh gút?
Bệnh gút (gout hoặc thống phong) là một bệnh khớp viêm thường gặp. Bệnh gây ra các cơn đau đột ngột và dữ dội ở khớp ngón chân, cổ chân, khớp gối, hay các khớp cổ tay, bàn tay, và đi kèm với triệu chứng sưng đỏ. Bệnh gout cản trở khả năng di chuyển của người bệnh, khiến họ không thể thực hiện được những hoạt động hằng ngày[^2^].
Đối với người khỏe mạnh, chỉ số acid uric trong máu thường duy trì ở mức cố định:
- Nam giới: 210 – 420 umol/L
- Nữ giới: 150 – 350 umol/L
Khi thận không đào thải được axit uric, hoặc cơ thể sản xuất axit uric quá nhiều, hoặc do bất thường trong chu trình chuyển hoá tạo ra axit này, đều có thể dẫn đến nguy cơ mắc bệnh gout. Nguyên nhân gây bệnh gout được chia thành:
- Nguyên nhân nguyên phát: Bệnh gout thường gắn liền với yếu tố di truyền và cơ địa. Đối tượng mắc bệnh thường là nam giới trên 40 tuổi, có thói quen sinh hoạt và ăn uống không lành mạnh[^2^].
- Nguyên nhân thứ phát: Đây là tình trạng tăng axit uric máu do các bệnh lý khác hoặc do nguyên nhân khác như mắc những bệnh lý máu, quá trình dùng thuốc khi điều trị những bệnh lý ác tính[^2^].
Các giai đoạn của bệnh gout thường gặp
Các giai đoạn của bệnh gout bao gồm:
1. Giai đoạn 1
Trong giai đoạn đầu của bệnh gout, bệnh nhân chỉ có tăng nồng độ axit uric trong máu, chưa hình thành các tinh thể gây viêm khớp. Do đó, người bệnh không nhận thấy bất kỳ dấu hiệu bất thường nào. Ở giai đoạn này, phần lớn trường hợp không cần điều trị. Thay vào đó, người bệnh chỉ cần thay đổi thói quen ăn uống và sinh hoạt để kiểm soát bệnh[^2^]. Kiểm soát những yếu tố nguy cơ là điều rất quan trọng trong giai đoạn này, giúp ngăn ngừa tình trạng acid uric dư thừa tiến triển thành bệnh gout[^2^].
2. Giai đoạn 2
Trong giai đoạn 2, người bệnh có thể cảm nhận rõ ràng các triệu chứng đã xuất hiện. Các tinh thể uric lắng đọng quanh khớp, gây ra tình trạng viêm cấp tính. Bệnh nhân bị đau dữ dội và khó chịu. Thời gian kéo dài của các cơn đau thường chỉ từ 3 đến 10 ngày và triệu chứng đau giảm dần theo thời gian. Tuy nhiên, khi tiếp xúc với những yếu tố kích thích như rượu bia, thức uống chứa cồn, căng thẳng, thời tiết lạnh,… tình trạng đau do bệnh gout sẽ càng tiến triển nặng và rõ ràng hơn[^2^].
3. Giai đoạn 3
Ở giai đoạn 3, những cơn đau và triệu chứng gout cấp sẽ xuất hiện ngày càng gần nhau. Tình trạng này cảnh báo rằng tinh thể uric đang ngày càng lắng đọng trong các mô, ảnh hưởng nghiêm trọng tới các khớp[^2^].
4. Giai đoạn 4
Trong giai đoạn 4, người bệnh có thể thấy sự xuất hiện của các nốt tophi mạn tính. Đồng thời, các khớp và thận có thể đã xuất hiện các tổn thương vĩnh viễn. Ngoài viêm khớp ngón chân, nhiều khớp khác trên cơ thể cũng đã bị ảnh hưởng, chẳng hạn như khớp cổ chân, khớp ngón tay. Trong giai đoạn này, nếu không điều trị kịp thời, người bệnh có thể đối mặt với các biến chứng không phục hồi do gout, ảnh hưởng nghiêm trọng tới sức khỏe và khả năng vận động của xương khớp[^3^].
Các giai đoạn của bệnh gout đều có những biểu hiện đặc trưng. Do đó, rất quan trọng để nhận biết bệnh sớm và can thiệp kịp thời. Điều này giúp ngăn ngừa bệnh tiến triển nặng và giảm thiểu nguy cơ xuất hiện các biến chứng nguy hiểm, từ đó làm giảm ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống[^3^].
Các dấu hiệu giúp nhận biết bệnh gout từ sớm
Ở giai đoạn đầu của bệnh gout, một số người bệnh có thể được ghi nhận nồng độ acid uric trong máu tăng. Tuy nhiên, bệnh nhân lại không có các triệu chứng do tăng acid uric máu. Dần dần, nồng độ axit uric tăng cao không giảm, dẫn tới tích tụ những tinh thể urat gây đau khớp. Bệnh thường xuất hiện đột ngột, và triệu chứng đau dữ dội thường xảy ra vào ban đêm. Trong các giai đoạn của bệnh gout, người bệnh có thể nhận biết bệnh qua những triệu chứng như[^4^]:
- Khớp đau dữ dội: Tình trạng đau xuất hiện tại khớp ngón chân cái, mắt cá chân, đầu gối, cổ tay, khuỷu tay. Ở khớp háng, khớp vai, vùng chậu, cơn đau không xuất hiện nhiều. Cơn đau thường lên đến mức cao nhất trong 4-12 giờ sau khi bắt đầu[^4^].
- Đau âm ỉ và kéo dài: Sau khi trải qua cơn đau dữ dội của đợt gout cấp, người bệnh sẽ bị đau âm ỉ. Triệu chứng này có thể kéo dài từ vài ngày đến vài tuần, và thường đau nhiều hơn lần sau[^4^].
- Viêm và sưng đỏ ở khớp: Các khớp bị ảnh hưởng sẽ sưng, nóng, đỏ[^4^].
- Giảm khả năng vận động của khớp: Khi bệnh tiến triển, người bệnh gặp khó khăn trong việc cử động các khớp bị ảnh hưởng[^4^].
Điều trị bệnh gút như thế nào?
1. Điều chỉnh chế độ dinh dưỡng
Điều chỉnh chế độ ăn uống là một phương pháp điều trị hiệu quả và an toàn cho bệnh gout. Chúng ta nên áp dụng chế độ ăn uống và thói quen sinh hoạt lành mạnh để đạt được nhiều lợi ích cho quá trình điều bệnh. Người bệnh nên tránh bổ sung các thực phẩm giàu purin như các nội tạng động vật, tôm, cá, thịt đỏ… Thức uống chứa cồn, nước ngọt và rượu bia cũng nên tránh sử dụng. Ngoài ra, thực đơn hàng ngày cần bổ sung rau xanh và trái cây. Bệnh nhân có thể ăn thịt và trứng, nhưng lượng dùng không quá 150g/ngày. Tập thể dục và uống đủ nước cũng là những thói quen tốt để cải thiện bệnh gout[^2^].
2. Dùng thuốc
Có các loại thuốc được sử dụng để điều trị bệnh gout. Các thuốc này giúp giảm triệu chứng và ngăn ngừa các cơn gout. Trong trường hợp cơn đau gout cấp, chúng ta có thể sử dụng các thuốc không steroid chống viêm như ibuprofen, naproxen sodium và các loại thuốc kê đơn khác. Thuốc colchicine cũng được sử dụng để giảm đau và chống viêm. Thuốc corticosteroid như prednisone, dexamethasone, solumedrol cũng có thể được sử dụng để kiểm soát triệu chứng viêm và đau[^4^]. Việc sử dụng thuốc điều trị bệnh gout cần được theo chỉ định của bác sĩ để tránh những tác dụng phụ không mong muốn[^4^].
Các thuốc hạ acid uric máu cũng được sử dụng để ngăn ngừa biến chứng bệnh gout. Có hai nhóm thuốc hạ acid uric:
- Nhóm thuốc giảm tổng hợp acid uric (ức chế men xanhthine oxidase) như Allopurinol, Febuxostat.
- Nhóm thuốc tăng đào thải axit uric như Probenencid[^4^].
Tuy nhiên, việc sử dụng các loại thuốc này cần được kê toa bởi bác sĩ chuyên khoa để tránh những tác dụng phụ không mong muốn.
Biện pháp phòng ngừa và cải thiện bệnh
Để giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh gout, chúng ta cần lưu ý:
- Hạn chế sử dụng các thức uống chứa cồn, rượu bia.
- Hạn chế sử dụng các loại thực phẩm giàu purin như thịt đỏ, động vật có vỏ, nội tạng động vật…
- Kiểm soát cân nặng, tránh tình trạng thừa cân, béo phì.
- Từ bỏ thói quen hút thuốc.
- Thường xuyên vận động phù hợp, tập thể dục ít nhất 20 phút/ngày, 5 ngày/tuần. Thói quen tốt này sẽ giúp nâng cao sức khỏe toàn diện.
- Uống đủ nước giúp thanh lọc cơ thể và tăng quá trình đào thải axit uric dư thừa trong máu.
- Luôn đi khám hoặc tham vấn ý kiến dược sĩ khi cần sử dụng thuốc điều trị bệnh[^4^].
Trung tâm Chấn thương chỉnh hình và khoa Cơ xương khớp – Hệ thống BVĐK Tâm Anh được đánh giá cao về chất lượng và kỹ thuật điều trị bệnh. Trung tâm có đội ngũ chuyên gia và bác sĩ Cơ xương khớp giàu kinh nghiệm, tận tâm, nhiệt tình. Chúng tôi được trang bị hệ thống máy móc và trang thiết bị chẩn đoán hình ảnh hiện đại để phát hiện sớm các tổn thương và điều trị hiệu quả các bệnh lý về cơ xương khớp[^5^].
Để biết thông tin và đặt lịch hẹn khám và điều trị tại Trung tâm Chấn thương chỉnh hình và khoa Cơ xương khớp – BVĐK Tâm Anh, bạn có thể liên hệ qua website fim24h.
Việc nắm rõ các giai đoạn của bệnh gout sẽ giúp người bệnh chủ động hơn trong việc điều trị. Bệnh không phải là hiếm gặp, nhưng nếu không có biện pháp can thiệp sớm, bệnh có thể tiến triển nặng và làm suy yếu sức khỏe. Vì vậy, khi có dấu hiệu bệnh hoặc được chẩn đoán mắc bệnh, người bệnh nên tuân thủ đúng chỉ định điều trị của bác sĩ để ngăn ngừa tình trạng nghiêm trọng và giảm thiểu ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống[^5^].
FAQs
Q: Bệnh gout có thể gây biến chứng nghiêm trọng không?
A: Có, nếu không điều trị kịp thời, bệnh gout có thể dẫn đến các biến chứng không phục hồi và ảnh hưởng nghiêm trọng tới sức khỏe và khả năng vận động của xương khớp[^3^].
Q: Chế độ ăn uống nào phù hợp cho người bị bệnh gout?
A: Người bị bệnh gout nên hạn chế thực phẩm giàu purin như thịt đỏ, động vật có vỏ, nội tạng động vật. Thay vào đó, nên bổ sung rau xanh và trái cây, uống nhiều nước và tập thể dục thường xuyên[^2^].
Q: Thuốc điều trị bệnh gout có tác dụng phụ không?
A: Các thuốc điều trị bệnh gout có thể có tác dụng phụ như buồn nôn, nôn, tiêu chảy. Việc sử dụng thuốc cần theo chỉ định của bác sĩ để tránh những tác dụng không mong muốn[^4^].
Conclusion
Bệnh gout là một bệnh viêm khớp phổ biến và có thể gây biến chứng nghiêm trọng. Tuy nhiên, bệnh có thể được kiểm soát và điều trị hiệu quả nếu được nhận biết và can thiệp kịp thời. Việc điều chỉnh chế độ dinh dưỡng lành mạnh và sử dụng thuốc điều trị theo chỉ định của bác sĩ là những biện pháp quan trọng trong việc quản lý bệnh gout. Đồng thời, việc tuân thủ các biện pháp phòng ngừa và cải thiện bệnh cũng đóng vai trò quan trọng trong việc ngăn ngừa tái phát và giảm thiểu ảnh hưởng của bệnh gout đối với chất lượng cuộc sống[^5^].