Trại giam Cổng Trời – một trong những trại giam khét tiếng tại miền Bắc Việt Nam, nơi đã từng chứng kiến những cuộc bắt bớ nhằm đàn áp người công giáo. Trong phần này, chúng ta sẽ nghe những câu chuyện nhân chứng kể lại về lý do họ bị bắt và những yếu tố căn bản mà chính quyền đã dựa vào. Ai là những nạn nhân khó khăn của trại giam Cổng Trời và liệu xã hội bên ngoài có đủ nhận thức về những người bị giam giữ trong trại giam này không, hãy cùng theo dõi.
Lịch sử lặp lại
Lịch sử của giáo hội Việt Nam đã nhiều lần bị bách hại, báo hiệu tinh thần can đảm không chịu bỏ đạo của hàng ngàn người công giáo miền Bắc. Dù bị bách hại đến đâu, họ vẫn kiên nhẫn bám nhà thờ, bám cha xứ như người đắm tàu bám phao cứu sinh. Các cuộc đàn áp không bao giờ ngừng lại, ngay cả khi các linh mục, tu sĩ và giáo dân di chuyển ra Nam.
Trong một cuộc phỏng vấn, LM Nguyễn Thanh Đương, chánh xứ Quy Hậu, Nghệ An, đã kể lại việc chính quyền chia nhỏ các vị tu sĩ để dễ bắt. Ông cho biết: “Ở ngoài Bắc thì các thầy, các cha đi vào Nam nhiều rồi thành ra nó bắt dần dần cũng hết. Ở ngoài Bắc hầu như không còn chủng viện, từ Thanh Hóa trở ra không còn. Cho đến khi nó lợi dụng việc trong Nam ra thả bom ngoài ni thì nó dẹp luôn. Nó bắt tất cả các thầy, các cha. Thầy nào không nghe nó thì nó bắt đi tù cho đến khi nào anh đầu hàng về xây dựng gia đình không đi tu nữa thì nó cho về.”
Những cáo buộc vô lý như sự chỉ trích các tu sĩ và giáo dân miền Bắc làm gián điệp và mang bom từ miền Nam làm đánh phá miền Bắc đã gây phẫn nộ trong dân chúng. Chính cán bộ cũng không bỏ lỡ cơ hội để áp lực người công giáo bỏ đạo. Các chủng sinh cũng đối mặt với sự lựa chọn buộc phải rời chủng viện để lấy vợ hoặc bị giam giữ trong trại giam. Các vị tu sĩ đã chịu khổ trong trại Cổng Trời như thế nào? LM Nguyễn Thanh Đương đã kể: “Thời kỳ đầu tiên từ năm 1962 đến năm 1970 là thời kỳ họ bắt người công giáo. Họ bắt người công giáo bỏ đạo. Các cha, các thầy họ cũng bắt bỏ đạo. Các thầy lúc ấy đang còn là chủng sinh, họ bị giam riêng vì không chịu bỏ đạo. Họ bị bỏ vào xà lim, bị cùm bị kẹp.”
Lưu Nam, Nguyễn Quốc Anh và nhiều người khác…
Những người bị bắt không chỉ có linh mục và tu sĩ, mà còn có những người tham gia hoạt động trong tổ chức của nhà thờ và giáo hội. Ông Lưu Đức Tâm, một giáo dân tại Nghệ An, kể lại việc bắt cha ông là cụ Lưu Nam, với lý do ông cụ hoạt động cho Liên Đoàn Công Giáo Việt Nam. Liên Đoàn này tập trung nhiều trí thức công giáo của miền Bắc và bị chính quyền coi là nguy hiểm. Ông Tâm kể: “Ông cụ hoạt động cho Liên Đoàn Công giáo Việt Nam. Liên đoàn này chỉ mang tính chất tôn giáo. Lúc ấy ông cụ làm chủ tịch Liên đoàn và về mặt Nhà nước, ông cụ hoạt động là hợp pháp.”
Tuy nhiên, một ngày ông cụ bị mời đi họp rồi âm thầm bị bắt vì lo ngại rằng ông sẽ phản kháng. Ông Tâm tiếp tục kể: “Người ta bắt ông cụ tại địa danh tên là Cống Chi Lăng. Một thời gian sau đó, ông cụ được đưa về xử án tại quê nhà với án lệnh là 20 năm tù khổ sai.”
Cụ Lưu Nam được nhiều linh mục ngưỡng mộ vì lòng can đảm và niềm tin sâu sắc của ông. Ông trải qua nhiều năm bị giam cầm và bách hại trong trại Cổng Trời. Sau cha ruột, người anh rể của ông Lưu Đức Tâm cũng bị bắt vì theo đạo công giáo. Ông Tâm kể về anh rể: “Ông Nguyễn Quốc Anh là người anh rể của tôi. Ông bị 17 năm tù. Ông vốn là một người lương dân xuống để theo đạo công giáo. Đó là lý do khiến ông bị bắt, nhưng người ta không nói ra, họ bảo là ông không chịu cải tạo tốt.”
Thông tư 1960
Thông tư 60, một chỉ thị của Trung ương Đảng không cho phép con cái những gia đình địa chủ phản động đi tu làm linh mục, đã chi phối cuộc sống của nhiều người công giáo. Học giả Nguyễn Viết Cường, linh mục thuộc giáo xứ Vạn Phần, Nghệ An, cho biết: “Khi đó có chỉ thị của Trung ương Đảng không cho những thành phần con cái địa chủ phản động đi tu làm linh mục. Đó là thông tư 60 do Hồ Chí Minh ký. Tôi là nạn nhân của thông tư đó.”
Việc vi phạm thông tư này đã bị phạt rất nặng. Các hình thức phạt gồm bị giam giữ trong xà lim và cắt khẩu phần ăn. Tuy nhiên, giáo dân vẫn kiên nhẫn giữ đạo của mình và làm những gì họ có thể. Học giả Nguyễn Khắc Cần cho biết: “Số người công giáo có những người chỉ là giáo dân thôi, có những người là frère hay chuẩn bị frère. Nói chung, giáo dân giữ đạo rất nghiêm túc mặc dù bị cấm và hạn chế cầu kinh.”
Có thực sự thay đổi?
Mặc dù chính quyền thường nói về sự thay đổi trong chính sách đối xử với tôn giáo, bao gồm cả công giáo, học giả Nguyễn Khắc Cần không tin rằng đây là sự thành tâm của chính quyền. Ông cho biết: “Rõ ràng bây giờ đã có thay đổi nhưng tôi thường nói chuyện với những nhà chính sách ở đây, tôi nói thẳng, ông thay đổi hay không thay đổi thì không quan trọng vì các ông là người vô thần mà họ là người hữu thần. Có thay đổi tạm thời cũng là chiến thuật mà thôi, còn chiến lược thì hai bên không thể cùng tồn tại được.”
Trong bài viết này, chúng ta đã chứng kiến những bi kịch mà người công giáo phải chịu đựng trong những năm qua tại miền Bắc Việt Nam. Hãy cùng xem phần tiếp theo để tìm hiểu về hình ảnh đầu tiên mà người tù chạm trán khi đến Cổng Trời – một trại giam đặc biệt nằm ở vùng xa dân cư của tỉnh Hà Giang.
FAQs
Q: Tại sao chính quyền lại chống đối công giáo đến mức bắt bớ?
A: Lý do chính quyền chống đối công giáo chủ yếu là do sự kiểm soát quyền lực và sợ rằng công giáo có thể trở thành một đối thủ thách thức.
Q: Có bao nhiêu người bị bắt và giam trong trại Cổng Trời?
A: Số lượng người bị bắt và giam trong trại Cổng Trời là hàng trăm người, bao gồm linh mục, tu sĩ và giáo dân.
Q: Liệu có sự thay đổi trong chính sách đối xử với người công giáo hiện nay không?
A: Mặc dù có những bước thay đổi, nhưng nhiều người không tin rằng sự thay đổi này là thành tâm và cho rằng nó chỉ là chiến thuật tạm thời.
Conclusion
Cuộc sống của những người công giáo trong những năm qua tại miền Bắc Việt Nam đã trải qua những biến cố đau thương. Những câu chuyện cảm động về lòng can đảm và niềm tin của họ là một minh chứng cho sức mạnh của tôn giáo trong cuộc sống con người. Dù đã trải qua những khó khăn và đau khổ, những người công giáo luôn kiên nhẫn và không bỏ đạo. Chúng ta cần đặt câu hỏi và suy ngẫm về sự thay đổi thực sự đã xảy ra trong chính sách đối xử với tôn giáo và liệu chúng ta đã học được bài học gì từ quá khứ.