Lời ngỏ: “Ân cha nặng lắm ai ơi. Nghĩa mẹ bằng trời, chín tháng cưu mang”
Khi nói đến việc thờ cúng tổ tiên, chúng ta không thể bỏ qua nghi thức lễ Gia Tiên, một nghi thức truyền thống mang đậm giá trị tôn giáo và văn hóa. Trong ngày thành hôn, đôi tân hôn đến ‘cáo yết’ trước ông bà tổ tiên, tỏ lòng tôn kính và hiếu thảo. Nghi thức lễ Gia Tiên không chỉ mang ý nghĩa tôn giáo mà còn giữ được bản sắc văn hóa cổ truyền. Bài viết này sẽ giới thiệu về nghi thức lễ Gia Tiên và ý nghĩa của nó trong đời sống gia đình và tôn giáo của người Công Giáo.
Lễ Gia Tiên – Tôn vinh tổ tiên và Thiên Chúa
Ý nghĩa của lễ Gia Tiên
Dù trong ngày thành hôn hay những dịp vui mừng như sinh con, cưới gả, khao vọng, mừng thọ, thi đỗ, đi công vụ hay những dịp buồn như tang ma, người Công Giáo không quên làm lễ gọi gia tiên. Lễ bái gia tiên không chỉ đơn thuần là sự tôn kính và hiếu thảo đối với tổ tiên mà còn được đặt trong tương quan với Thiên Chúa, Đấng tạo dựng muôn loài. Việc lễ bái gia tiên trong ngày thành hôn không chỉ mang đậm nét tôn giáo mà còn giữ được bản sắc văn hóa cổ truyền.
Nghi thức lễ Gia Tiên đã được soạn ra nhằm đáp ứng hai mục đích quan trọng. Thứ nhất, tỏ lòng tôn kính và hiếu thảo đối với ông bà tổ tiên và các bậc sinh thành đã có công đức nghìn năm thịnh và đã sinh dưỡng, giáo dục chúng ta. Thứ hai, cầu xin sự phù hộ và chúc phúc từ Thiên Chúa cho gia thất của hai cháu trong cuộc sống mới. Mặc dù tập sách Nghi Thức Lễ Gia Tiên còn nhiều thiếu sót, nhưng chúng ta hy vọng sẽ nhận được sự lượng tình tha thứ từ Thiên Chúa và sự chúc phúc cho đôi tân hôn khi sử dụng nghi thức này.
Nghi thức lễ Gia Tiên
Mẫu 1
Bàn thờ ông bà tổ tiên được đặt dưới bàn thờ Chúa, không chưng bày những thứ mê tín, chỉ cần chưng hoa, nến và bát hương. Bắt đầu nghi thức, mời bà con hai họ và cô dâu chú rể quây quần trước bàn thờ tổ tiên.
Chủ sự: Để tỏ lòng tôn kính và hiếu thảo, giờ đây xin mời cô dâu chú rể thắp hương dâng lên trước bàn thờ ông bà tổ tiên.
Chủ sự đọc: “Lễ sớm hương hôm lòng hiếu kính. Non cao bể rộng đức sinh thành.”
Kính lạy ông bà tổ tiên, thời gian trôi đắp đổi khôn cùng, nước xuôi dòng tìm về bể rộng. Nhưng lá rụng về cội. Hôm nay trong ngày thành hôn của hai cháu X và Y, đoàn con cháu chúng con quây quần trước bàn thờ ông bà tổ tiên ông bà. Dẫu biết rằng, hình hài ông bà còn lại chút tinh anh nơi lòng đất lạnh chốn quê nhà ngàn nổi xa xôi, nhưng anh linh ông bà tiên tổ vẫn hiện diện với đoàn con, cháu chắt lúc này. Nén hương trầm tỏ lòng hiếu kính, chúng con khấu đầu tiến dâng, kính xin Quý Chư Vị Tiền Bối khấng nhận. Kính lạy ông bà tổ tiên, kể từ hôm nay, gia tộc ta có thêm một thành viên, cháu X….. đã chính thức trở thành con cháu trong gia tộc. Kính xin ông bà tổ tiên luôn phù hộ cùng Chúa cho gia thất của hai cháu, và giúp hai cháu luôn làm tròn bổn phận của những người con trong gia đình, trong gia tộc, trở thành những người rể hiền dâu thảo.
Hát: Cầu xin Chúa Thánh Thần …
Chủ sự: Kính thưa bà con hai họ, nghiệm xem muôn loài trong cõi trời đất, muôn chim cầm thú còn muốn kết bạn để sinh tồn, thì con người ta trên bước đường dương thế đi tìm hạnh phúc vô biên, cũng cần có người bạn đồng hành để chia sẻ niềm vui nỗi buồn. Vậy, sau những tháng năm dài tìm hiểu, thế rồi, hai cháu X và Y đã quyết định đi đến một cuộc hôn nhân thánh thiện và bền vững qua bí tích hôn phối. Và hôm nay, trong ngày trọng đại, ngày thành hôn, hai cháu X và X đến trước bàn thờ Thiên Chúa, trước bàn thờ tổ tiên, để trình diện, để tỏ lòng hiếu kính, để nguyện xin ông bà tiên tổ.
Hát: Cầu Cho Cha Mẹ 7 …
Chủ sự: Dâng lễ sớm hương hôm lòng hiếu kính. Non cao bể rộng đức sinh thành. Kính lạy ông bà tổ tiên, thời gian trôi đắp đối khôn cùng, nước xuôi dòng tìm về bể rộng. Nhưng lá rụng về cội. Hôm nay trong ngày thành hôn của hai cháu X và Y, đoàn con cháu chúng con quây quần trước bàn thờ ông bà tổ tiên. Dẫu biết rằng, hình hài ông bà còn lại chút tinh anh nơi lòng đất lạnh chốn quê nhà ngàn nổi xa xôi, nhưng anh linh ông bà tiên tổ vẫn hiện diện với đoàn con, cháu chắt lúc này. Nén hương trầm tỏ lòng hiếu kính, chúng con khấu đầu tiến dâng, kính xin Quý Chư Vị Tiền Bối khấng nhận. Kính lạy ông bà tổ tiên, kể từ hôm nay, gia tộc ta có thêm một thành viên, cháu X….. đã chính thức trở thành con cháu trong gia tộc. Kính xin ông bà tổ tiên luôn phù hộ cùng Chúa cho gia thất của hai cháu, và giúp hai cháu luôn làm tròn bổn phận của những người con trong gia đình, trong gia tộc, trở thành những người rể hiền dâu thảo.