Suy giáp là một vấn đề sức khỏe phổ biến và tác động trực tiếp đến nhiều người, đặc biệt là phụ nữ trên 60 tuổi. Bệnh này, nếu không được phát hiện và điều trị sớm, có thể gây ra các biến chứng nguy hiểm, như dị tật bẩm sinh, hôn mê phù niêm và nhiều vấn đề khác. Vậy suy giáp là gì? Nguyên nhân, triệu chứng, chẩn đoán và phòng ngừa ra sao?
Tuyến giáp hoạt động như thế nào?
Tuyến giáp, một cơ quan nhỏ hình con bướm, nằm phía trước cổ, ngay dưới thanh quản. Chức năng chính của tuyến giáp là sản xuất hormone thyroxine (T4) và triiodothyronine (T3) để điều chỉnh quá trình chuyển hóa, tăng cường sản xuất năng lượng, duy trì nhiệt độ cơ thể và ảnh hưởng đến hoạt động của nhiều cơ quan trong cơ thể. Tuyến giáp hoạt động dưới sự kiểm soát của tuyến yên – một cơ quan nằm ở trung tâm hộp sọ, phía dưới não và sản xuất hormone kích thích tuyến giáp (TSH).
Khi nồng độ hormone tuyến giáp trong máu tăng cao, tuyến yên giảm sản xuất TSH để kiểm soát hoạt động của tuyến giáp. Ngược lại, khi nồng độ hormone tuyến giáp thấp, tuyến yên sẽ sản xuất nhiều TSH hơn. Sự cân bằng của hormone giáp rất quan trọng. Nếu lượng hormone tuyến giáp quá cao, sẽ gây cường giáp. Ngược lại, lượng hormone quá thấp gây suy giáp.
Suy giáp là gì?
Suy giáp (hoặc tuyến giáp hoạt động kém – Hypothyroidism) là tình trạng tuyến giáp không sản xuất đủ hormone, dẫn đến quá trình trao đổi chất trong cơ thể chậm lại.
Nồng độ hormone tuyến giáp thấp sẽ gây ra các triệu chứng như mệt mỏi, béo phì và táo bón.
Các loại suy giáp thường gặp
Suy giáp có thể xảy ra ở bất kỳ ai, nhưng phổ biến ở người lớn tuổi. Có ba loại suy giáp thường gặp:
1. Suy giáp nguyên phát
Suy giáp nguyên phát xảy ra khi tuyến giáp giảm tiết hormone T4 và T3. Nồng độ hormone T4 và T3 trong máu giảm, trong khi nồng độ hormone kích thích tuyến giáp (TSH) tăng.
2. Suy giáp thứ phát
Suy giáp thứ phát xảy ra khi vùng dưới đồi không sản xuất đủ hormone giải phóng thyrotropin hoặc tuyến yên không sản xuất đủ TSH.
3. Suy giáp cận lâm sàng
Suy giáp cận lâm sàng là tình trạng nồng độ TSH trong máu tăng ở người không có hoặc có rất ít triệu chứng, trong khi nồng độ hormone T4 bình thường. Suy giáp cận lâm sàng phổ biến, đặc biệt ở phụ nữ, đặc biệt là những người có viêm tuyến giáp Hashimoto.
Đối tượng có nguy cơ bị suy giáp?
Có một số đối tượng có nguy cơ cao mắc suy giáp, bao gồm phụ nữ sau mãn kinh, người lớn tuổi, người có tiền sử bệnh về tuyến giáp, từng phẫu thuật hoặc điều trị bức xạ ở tuyến giáp, và những người mang thai hoặc sinh con trong 6 tháng.
Nguyên nhân suy giáp, nhược giáp
Nguyên nhân suy giáp có thể bao gồm bệnh tự miễn Hashimoto, phẫu thuật tuyến giáp, xạ trị, viêm tuyến giáp, và thuốc. Những nguyên nhân ít phổ biến hơn có thể bao gồm suy giáp bẩm sinh, thiếu hoặc ăn quá nhiều i-ốt, rối loạn tuyến yên và thai kỳ.
Triệu chứng suy giáp
Triệu chứng suy giáp phụ thuộc vào mức độ nghiêm trọng của bệnh và có thể tiến triển chậm. Các triệu chứng thường gặp bao gồm mệt mỏi, nhạy cảm với thời tiết lạnh, táo bón và da khô.
Tiêu chuẩn chẩn đoán suy giáp
Chẩn đoán suy giáp không chỉ dựa trên triệu chứng mà còn thông qua kết quả xét nghiệm máu. Xét nghiệm TSH là một trong những xét nghiệm quan trọng để chẩn đoán suy giáp.
Suy giáp có nguy hiểm không?
Nếu không phát hiện và điều trị sớm, suy giáp có thể gây các biến chứng nguy hiểm, như tình trạng sức khỏe tâm thần, khó thở, nhiệt độ cơ thể thay đổi liên tục, bệnh về tim, bướu cổ và hôn mê phù niêm.
Các biến chứng của bệnh suy giáp
Suy giáp không được điều trị có thể gây biến chứng như bướu cổ, vấn đề tim mạch, rối loạn thần kinh ngoại biên, trở ngại trong quá trình rụng trứng, dị tật bẩm sinh và hôn mê phù niêm.
Phương pháp điều trị suy giáp
Trong hầu hết các trường hợp, bệnh suy giáp được điều trị bằng cách thay thế lượng hormone do tuyến giáp không sản xuất đủ, thông qua việc sử dụng thuốc levothyroxine.
Phòng ngừa bệnh suy giáp
Phòng ngừa suy giáp dựa trên nguyên nhân gây bệnh, bao gồm không cắt lể khi có bướu giáp và bổ sung i-ốt vào bữa ăn hàng ngày.
Cách tốt nhất để ngăn chặn bệnh từ tiến triển là nhận biết sớm, theo dõi các dấu hiệu và điều trị kịp thời. Khi gặp bất kỳ triệu chứng nào của suy giáp, nên đến gặp bác sĩ để được kiểm tra và điều trị phù hợp.
Câu hỏi thường gặp về hiện tượng suy giảm chức năng tuyến giáp bao gồm tác động của thuốc tránh thai và tác động của suy giáp đến chức năng cương dương.
Một cách chẩn đoán chuẩn xác và điều trị chuyên sâu bệnh suy giáp nên được thực hiện tại Khoa Nội tiết – Đái tháo đường của Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, nơi có đội ngũ chuyên gia giàu kinh nghiệm và trang thiết bị hiện đại.