Người Hà Nội đã từng rất cầu kỳ trong việc chuẩn bị mâm cỗ Tết truyền thống. Từ chọn nguyên liệu, cách chế biến cho đến cách thưởng thức, mọi thứ đều được xem xét tỉ mỉ. Mâm cỗ Tết của người Hà Nội không chỉ đẹp mắt mà còn hài hòa màu sắc như bức tranh của một họa sĩ tài hoa. Bát đĩa nhỏ xinh có màu xanh lục và họa tiết cổ đặc trưng của Bát Tràng được sử dụng để trang trí mâm cỗ.
Những món ăn không thể thiếu trong mâm cỗ Tết người Hà Nội
Gà luộc
Gà luộc là món không thể thiếu trong mâm cỗ Tết của người Hà Nội xưa. Theo tín ngưỡng, dâng cúng thịt gà luộc sẽ mang đến may mắn và thuận lợi. Gà sau khi luộc vàng ươm được chặt thành nhiều miếng đều tay và xếp lên đĩa cho đẹp. Đĩa gà được rắc lá chanh thái chỉ mỏng dính, kèm theo đĩa muối tiêu chanh ớt tạo nên hương vị đặc trưng của món ăn này.
Giò lụa
Người Hà Nội thường ưa chuộng giò lụa, giò thủ hay chả quế. Đây là món ăn gia đình thường ngày, nhưng đến dịp Tết, phải lựa chọn giò cẩn thận. Miếng giò ngon phải có màu sắc tươi tắn, đậm mùi thịt và dễ cắt. Rồi tùy vào sự sáng tạo của người nấu cỗ mà giò lụa sẽ được cắt thành các miếng đều nhau và được bày biện trên đĩa sao cho đẹp mắt.
Mọc vân ám
Món Mọc vân ám là một món ăn tinh tế thường xuất hiện trong mâm cỗ Tết của người Hà Nội xưa. Món ăn này được nâng lên thành nghệ thuật bằng cách nhuộm màu cho 5 quả mọc từ các loại cây trái thiên nhiên. Món mọc vân ám không chỉ đẹp mắt mà còn tượng trưng cho ngũ hành: Kim, mộc, thủy, hỏa, thổ.
Nem rán
Nem rán từ xa xưa đã là món ăn chủ lực của cỗ bàn Tết Hà Nội. Nguyên liệu để làm nem rất đơn giản, có thể là thịt độn, miến dong, củ đậu, cà rốt, nấm hương, mộc nhĩ và trứng. Cách chế biến nem rán cũng không thay đổi, thịt lợn phải được băm vừa tay, miến cắt ngắn, củ đậu thái chỉ, nấm hương mộc nhĩ thái nhỏ. Cuốn chiếc nem cũng đòi hỏi sự khéo léo và kỹ năng của người nấu nướng.
Cá trắm kho riềng
Món cá trắm kho là một món ăn thường xuất hiện trong mâm cỗ Tết của người Hà Nội. Cá trắm kho có công thức chế biến đặc biệt, cầu kỳ và đòi hỏi sự tỉ mỉ từng chi tiết nhỏ. Cá trắm được kho với nước chè xanh và các gia vị khác để tạo nên món ăn có hương vị đặc trưng. Cá trắm sau khi kho đến khi khúc cá rắn lại, chúng được gắp ra đĩa mà vẫn giữ được hình dáng tự nhiên và màu sắc rực rỡ.
Xôi gấc
Đĩa xôi gấc là một món không thể thiếu trong mâm cỗ Tết của người Hà Nội. Xôi gấc với màu đỏ tươi được phủ một lớp mè rang và thêm dừa tươi thực sự hấp dẫn. Món ăn này còn được xem như bài thuốc dân gian bổ mắt, chống lão hóa hay ngăn ngừa ung thư. Xôi gấc mang lại sự may mắn, an lành và hạnh phúc cho cả gia đình.
Mâm cỗ Tết truyền thống của người Hà Nội không chỉ là một bữa cơm hội ngộ mà còn là hình ảnh của lòng thành kính của con cháu dâng lên ông bà tổ tiên.