Rết xuất hiện khắp mọi nơi trên toàn thế giới, đặc biệt là ở các vùng cận nhiệt đới và nhiệt đới. Nọc độc của rết có thể gây ra nhiều loại phản ứng cục bộ và toàn thân khác nhau. Bệnh nhân bị rết cắn thường gặp tình trạng đau, ngứa, nhức đầu, buồn nôn, ói mửa, lo lắng, đánh trống ngực, sưng, ban đỏ và nóng; các biến chứng hiếm gặp có thể bao gồm hoại tử, sưng hạch bạch huyết, thiếu máu cục bộ, tiêu cơ vân và thậm chí tử vong. Việc tìm hiểu về cách xử lý sơ cứu khi bị rết cắn đúng kỹ thuật và chi tiết sẽ bảo vệ chính bạn và những người xung quanh.
Dấu hiệu người bị rết cắn cần sơ cứu ngay
Khi rết cảm thấy bị đe dọa, chúng sẽ cắn qua da người bằng các đầu nhọn của chân châm gần đầu. Vết cắn sẽ trông giống như hai vết đỏ tạo thành hình chữ V trên da do vị trí của các đốt của con rết. Người bị rết cắn có thể cảm thấy lo lắng vì vết cắn rất đau. Tuy nhiên, vết cắn của rết hiếm khi nguy hiểm. Nếu người bệnh bị dị ứng nghiêm trọng với vết cắn của rết, ví dụ như sốc phản vệ, cần được điều trị y tế ngay lập tức.
Triệu chứng tại chỗ
Vết cắn của rết thường xuất hiện ở chân, tay, và đôi khi ở những vị trí nguy hiểm như vùng cổ. Người bị rết cắn thường có các triệu chứng sau:
- Đau, sưng và đỏ.
- Ngứa hoặc rát bỏng.
- Chảy máu.
- Tê và đau.
- Xuất hiện vết đỏ trên da.
- Sưng hạch bạch huyết.
- Nhiễm trùng cục bộ, hoại tử.
Triệu chứng toàn thân
Một số người bệnh có thể bị sốc phản vệ trong vòng vài phút sau khi bị rết cắn. Các cấp độ sốc phản vệ bao gồm:
- Độ I: Chỉ có triệu chứng ngoài da như ngứa, mề đay, phù mạch.
- Độ II: Giai đoạn 2 xuất hiện nhiều triệu chứng hơn:
- Thở rít, khó thở, tức ngực.
- Ngứa, mề đay, phù mạch xuất hiện nhanh.
- Huyết áp không có sự thay đổi bất thường.
- Đau bụng quặn, nôn.
- Không có rối loạn ý thức.
- Độ III: Đây là cấp độ nguy hiểm nhất, người bệnh rơi vào trạng thái rối loạn ý thức:
- Đường hô hấp: khàn tiếng, thở rít thanh quản.
- Thở: khò khè, thở nhanh, tím tái, rối loạn nhịp.
- Da nhợt nhạt, ẩm lạnh, huyết áp hạ.
- Xuất hiện triệu chứng rối loạn ý thức như hôn mê, rối loạn cơ tròn.
Triệu chứng thần kinh: xảy ra khi độc tố từ rết như serotonin và histamine, khá hiếm gặp:
- Chóng mặt.
- Đau đầu, lo sợ.
- Cảm giác mất ý thức.
- Hưng cảm, rối loạn ý thức.
Một số biến chứng thường gặp khác:
- Thiếu oxy gây nhồi máu cơ tim.
- Rối loạn đông máu.
- Hội chứng tiêu cơ vân cấp.
- Nhiễm trùng tại chỗ, hoại tử.
Khi người bệnh xuất hiện các triệu chứng như trên, cần liên hệ với dịch vụ ứng cứu khẩn cấp hoặc đưa đến phòng cấp cứu ngay lập tức để các bác sĩ có thể điều trị kịp thời tránh các hậu quả đáng tiếc có thể xảy ra.
Bị rết cắn có nguy hiểm không?
Không, vết rết cắn có thể rất đau đớn. Tất cả các loài rết đều sử dụng nọc độc để giết chết con mồi, nhưng vết cắn của rết hiếm khi gây biến chứng về sức khỏe ở người, thường không nghiêm trọng hoặc không ảnh hưởng đến tính mạng người bị cắn.
Tuy nhiên, một số loài rết có nọc độc tạo ra nhiều loại độc tố gây suy tim. Mặc dù hiếm khi vết cắn của rết có tác dụng toàn thân, nhưng những chất độc này cũng có thể gây ra các phản ứng dị ứng nghiêm trọng.
Bác sĩ có thể đề nghị sử dụng các phương pháp để làm dịu cơn đau, ngứa và sưng da. Tuy nhiên, các triệu chứng thường tự hết trong vài giờ hoặc vài ngày. Một vài trường hợp có thể cần sử dụng thuốc giảm đau hoặc thuốc chống viêm. Kem Cortisone và thuốc kháng histamine cũng có thể giảm các triệu chứng dị ứng.
Nếu một người bị phản ứng dị ứng nghiêm trọng với vết cắn của rết, chẳng hạn như sốc phản vệ, cần được chăm sóc y tế khẩn cấp.
Cách sơ cứu khi bị rết cắn đúng kỹ thuật
Không có thuốc giải độc đặc hiệu cho việc điều trị nọc độc của rết. Do đó, khi xuất hiện các dấu hiệu phản vệ, cần nhanh chóng xử trí theo phác đồ phản vệ.
-
Điều trị tại chỗ:
- Sát khuẩn để giảm nguy cơ nhiễm trùng bằng cách vệ sinh vết thương và khu vực xung quanh.
-
Điều trị toàn thân:
- Tiêm SAT dự phòng uốn ván.
- Sử dụng thuốc kháng histamine, corticosteroid và thuốc an thần, thuốc giảm đau.
- Khi có dấu hiệu nhiễm trùng, cần sử dụng kháng sinh.
Trong hầu hết các trường hợp bị rết cắn, các triệu chứng sẽ biến mất trong vòng 48 giờ. Tuy nhiên, nếu vết cắn không lành hoặc xảy ra phản ứng dị ứng, cần tìm đến bác sĩ ngay lập tức để được thăm khám và điều trị kịp thời.
Lưu ý khi sơ cứu rết cắn
Người bệnh có thể gặp các biến chứng do rết cắn, như nhiễm trùng hoặc tổn thương da và mô nhưng có thể tránh được bằng cách sát khuẩn vết thương. Nếu triệu chứng trầm trọng hơn hoặc không giảm trong vòng 48 giờ, cần tìm đến bệnh viện gần nhất để được điều trị.
Phản ứng dị ứng có thể gây ngứa dữ dội, chóng mặt, mề đay hoặc phát ban. Trong trường hợp này, bệnh nhân cần được thăm khám và đánh giá ngay.
FAQs
1. Có cách nào phòng ngừa bị rết cắn không?
Để phòng ngừa bị rết cắn, bạn nên:
- Dọn dẹp các vật dụng trong nhà như thảm, chổi, đồ gỗ cũ, vải ướt hoặc kê lên cao.
- Không để trẻ chơi đùa ở những nơi ẩm thấp, nhiều đồ đạc, gạch mục, ngói cũ dễ bị rết cắn.
- Thực hiện tổng vệ sinh nhà và lấp kín cống rãnh để ngăn chặn rết.
2. Có nguy hiểm nếu bị rết cắn không?
Rết chủ yếu gây đau đớn nhưng hiếm khi gây biến chứng ở người. Tuy nhiên, một số loài rết có nọc độc có thể gây phản ứng dị ứng nghiêm trọng.
3. Tôi cần theo dõi sau khi bị rết cắn không?
Đa phần người bị rết cắn có thể tự chăm sóc vết thương tại nhà. Tuy nhiên, cần theo dõi để phát hiện dấu hiệu diễn tiến nặng như sốt cao, dấu hiệu nhiễm trùng hoặc phản ứng dị ứng. Nếu có bất kỳ triệu chứng nào, cần đến bệnh viện gần nhất để điều trị.
Conclusion
Việc sơ cứu khi bị rết cắn là rất quan trọng để ngăn ngừa các biến chứng nghiêm trọng có thể xảy ra. Nắm vững các quy trình và kỹ thuật sơ cứu cùng với việc phòng ngừa nguy cơ rết cắn sẽ giúp bạn tự tin đối mặt với tình huống này. Hãy nhớ, nếu có bất kỳ dấu hiệu nguy hiểm nào, hãy tìm đến cơ sở y tế gần nhất để được khám và điều trị kịp thời.