Bệnh zona thần kinh ở mặt có thể gây biến chứng và khó chữa trị nếu không được xử lý kịp thời. Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về nguyên nhân, triệu chứng và phương pháp điều trị bệnh zona thần kinh ở mặt.
Bệnh zona thần kinh ở mặt là gì?
Bệnh zona thần kinh là một bệnh nhiễm trùng thần kinh do virus Varicella-Zoster (VZV) gây ra. Nguyên nhân gây bệnh zona thần kinh ở mặt là do VZV tấn công vào các dây thần kinh trên vùng mặt, đặc biệt là ở một nửa mặt, gần mắt, miệng, và mũi. Bệnh thường bắt đầu với các triệu chứng ban đầu, sau đó xuất hiện phát ban và bọng nước trong khoảng 7-10 ngày, và mất thêm khoảng 2-4 tuần để các vết thương lành lặn và người bệnh phục hồi hoàn toàn.
Bệnh zona thần kinh ở mặt không chỉ gây cảm giác đau đớn, bỏng rát, khó chịu mà còn có thể gây di chứng nặng nề như mất thẩm mỹ và thậm chí gây mù vĩnh viễn. Hiện tại, chưa có cách để phòng ngừa bệnh zona ở mặt. Tuy nhiên, việc chẩn đoán và điều trị sớm có thể giúp giảm thiểu thời gian mắc bệnh và các biến chứng liên quan.
Nguyên nhân bị zona ở mặt
Nguyên nhân chính gây bệnh zona ở mặt là do virus Varicella-Zoster (VZV). Sau khi người bệnh khỏi bệnh thủy đậu, virus VZV vẫn tiếp tục tồn tại âm thầm trong hệ miễn dịch suốt nhiều tháng, thậm chí nhiều năm. Khi cơ thể suy giảm đề kháng do căng thẳng hoặc suy nhược, virus VZV được kích hoạt và gây bệnh zona thần kinh ở mặt.
Biểu hiện của zona ở mặt
Bệnh zona thần kinh ở mặt có thể gây ảnh hưởng đến chức năng của mắt và gây di chứng nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời. Triệu chứng chính của bệnh zona ở mặt bao gồm:
- Vùng da tổn thương trở nên nhạy cảm, gây cảm giác nóng ran, bỏng rát, đau đớn, châm chích.
- Cơn đau xuất hiện dọc theo dây thần kinh trên mặt và trở nên nặng nếu người bệnh là người già.
- Phát ban và bọng nước xuất hiện trên vùng da màu hồng và tụ lại thành từng mảng chùm, mảng, cụm như chùm nho.
- Các bọng nước căng tròn và chứa chất lỏng bên trong. Sau vài ngày, bọng nước sẽ vỡ ra, khô và kết thành vảy.
- Người già khi mắc zona thần kinh ở mặt có thể gặp phải cơn đau dây thần kinh kéo dài trong nhiều năm hoặc thậm chí suốt đời.
- Cơ thể mệt mỏi, uể oải, đau đầu, sốt, nhạy cảm với ánh sáng.
Biến chứng bệnh zona thần kinh ở mặt
Bệnh zona thần kinh ở mặt có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm và tác động lớn đến sức khỏe và tâm lý. Các biến chứng chính của bệnh zona thần kinh ở mặt bao gồm:
Biến chứng zona thần kinh ở mắt
Zona thần kinh ở mắt là một tình trạng bệnh nghiêm trọng. Virus Varicella-Zoster xâm nhập và tấn công đến tất cả các bộ phận của mắt, bao gồm giác mạc, thủy tinh thể và võng mạc, cả tế bào nhạy cảm với ánh sáng. Bọng nước zona thần kinh ở mắt tập trung chủ yếu ở mí mắt, xung quanh mắt và cánh mũi, gây đỏ, đau, sưng, nhức mắt. Người bệnh có thể cảm nhận tê liệt vùng da bị tổn thương, chảy nước mắt sống, loét da và nhạy cảm với ánh sáng.
Biến chứng zona thần kinh ở tai
Zona thần kinh ở tai thường xuất hiện gần hoặc trong tai, vành tai theo sự phân bố của các dây thần kinh và gây ra các vấn đề liên quan đến tai như đau tai nặng, ù tai, suy giảm thính giác, yếu cơ mặt, liệt mặt tạm thời hoặc vĩnh viễn, chóng mặt kéo dài. Những triệu chứng này đôi khi tồn tại rất lâu sau khi hết phát ban và bọng nước, thậm chí có thể trở thành di chứng suốt đời.
Biến chứng zona thần kinh ở miệng
Zona thần kinh ở miệng là tình trạng các bọng nước nhỏ xuất hiện xung quanh miệng, viền môi và thậm chí trong khoang miệng. Trong một số trường hợp, các bọng nước lan rộng sang các khu vực lân cận như cằm, má và mũi. Nếu thành bọng nước zona thần kinh xuất hiện trong miệng, người bệnh có thể gặp khó khăn trong việc giao tiếp, ăn uống, thay đổi khẩu vị và ảnh hưởng đến sinh hoạt hàng ngày.
Hội chứng Ramsay Hunt
Khi VZV tấn công vào một trong các dây thần kinh gần tai, như dây thần kinh sọ thứ VII, cũng có thể ảnh hưởng đến các dây thần kinh khác như dây thần kinh số VIII, IX, V, VI, gây ra hội chứng Ramsay Hunt. Bọng nước và phát ban xuất hiện bên ngoài tai và ống tai, gây yếu cơ mặt, liệt mặt tạm thời hoặc vĩnh viễn, chóng mặt. Biến chứng ù tai, giảm thính lực và chóng mặt có thể xảy ra và tồn tại suốt đời nếu không được điều trị.
Đau dây thần kinh sau zona
Đau dây thần kinh sau zona là biến chứng phổ biến nhất của bệnh zona thần kinh. Đây là tình trạng gây đau ở vùng da từng bị tổn thương, cơn đau kéo dài hàng tháng, thậm chí suốt đời. Tỷ lệ mắc biến chứng đau sau zona thần kinh tăng theo tuổi. Những người dưới 60 tuổi tăng 5%, từ 60-69 tuổi tăng lên 10% và tăng lên 20% ở những người từ 80 tuổi trở lên.
Chẩn đoán và điều trị zona thần kinh ở mặt
Nếu bạn thấy xuất hiện các triệu chứng bệnh zona thần kinh ở mặt, hãy nhanh chóng đến gặp bác sĩ để được khám và điều trị kịp thời, tránh các biến chứng nguy hiểm. Bác sĩ sẽ chẩn đoán bệnh zona thần kinh trên mặt bằng cách thực hiện khám lâm sàng. Trong một số trường hợp, có thể lấy mẫu da, chất dịch từ bọng nước để kiểm tra thêm dưới kính hiển vi nếu cần.
Phòng ngừa bệnh zona thần kinh mặt
Cách tốt nhất để phòng ngừa bệnh zona thần kinh mặt là tiêm vắc xin phòng bệnh thủy đậu. Điều này đặc biệt quan trọng đối với những người chưa tiêm vắc xin hoặc chưa từng mắc bệnh thủy đậu, để tránh nguy cơ mắc bệnh thủy đậu và sau đó phát triển thành zona thần kinh ở mặt.
Bên cạnh đó, bạn cần lưu ý che chắn kỹ các vết phát ban và bọng nước trên cơ thể, hạn chế tiếp xúc với những người có nguy cơ cao mắc bệnh và tránh việc chà xát hay gãi vùng da bị tổn thương. Điều quan trọng là tới khám bác sĩ để được tư vấn và điều trị thuốc kháng virus càng sớm càng tốt, từ đó kiểm soát các biến chứng có thể xảy ra.
Lưu ý cẩn thận trong việc tránh lây nhiễm qua tiếp xúc với chất dịch từ bọng nước vỡ trên da của người bị zona thần kinh ở mặt. Hãy luôn rửa sạch tay bằng xà phòng hoặc dung dịch sát khuẩn trước và sau khi chăm sóc vết thương cho người bệnh. Nếu có thể, hãy đeo găng tay y tế để hạn chế tiếp xúc với chất dịch từ các bọng nước vỡ.
Đây là những thông tin cơ bản về bệnh zona thần kinh ở mặt. Hiểu rằng bệnh gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng, do đó việc chủ động thăm khám và điều trị ngay khi xuất hiện các triệu chứng đầu tiên là rất quan trọng.
FAQs
Q: Bệnh zona thần kinh ở mặt có di truyền không?
A: Bệnh zona thần kinh không di truyền qua gen, nhưng virus Varicella-Zoster có thể lây truyền từ người bị bệnh zona đến người khác thông qua tiếp xúc với chất dịch từ bọng nước hoặc qua các giọt bắn khi người bệnh nói chuyện, hoặc hắt hơi.
Q: Có cách nào phòng ngừa bệnh zona ở mặt?
A: Tiêm vắc xin phòng bệnh thủy đậu là biện pháp phòng ngừa tốt nhất để giảm nguy cơ mắc bệnh zona. Không chà xát hay gãi vùng da bị tổn thương, hạn chế tiếp xúc với người có nguy cơ mắc bệnh, và luôn giữ vệ sinh tốt là những cách phòng ngừa khác.
Q: Bệnh zona có thể chữa khỏi hoàn toàn không?
A: Với việc chẩn đoán và điều trị đúng phương pháp, bệnh zona có thể chữa khỏi hoàn toàn. Tuy nhiên, việc điều trị sớm là quan trọng để hạn chế biến chứng và đảm bảo phục hồi sức khỏe.