Tiểu đường là một bệnh mạn tính liên quan đến quá trình chuyển hóa thức ăn. Chế độ ăn uống đóng vai trò quan trọng đối với sức khỏe của người bệnh tiểu đường. Hãy cùng tìm hiểu về nguyên tắc ăn uống cho người bệnh tiểu đường và những thực phẩm tốt cho sức khỏe thông qua tư vấn của bác sĩ.
Nguyên tắc ăn uống cho người bệnh tiểu đường
Với bệnh nhân bị tiểu đường, chế độ dinh dưỡng phù hợp là một phần quan trọng của phương pháp điều trị. Có 3 nguyên tắc ăn uống cho người bệnh tiểu đường:
- Nguyên tắc 1: Kiểm soát mức năng lượng đưa vào phụ thuộc vào cơ địa mỗi cá nhân.
- Nguyên tắc 2: Ba thành phần sinh năng lượng gồm tinh bột, chất đạm, chất béo cần kiểm soát theo tỷ lệ cân đối và đảm bảo đều đặn hàng ngày. Chất xơ không sinh năng lượng và giúp làm chậm hấp thu đường vào máu.
- Nguyên tắc 3: Bổ sung vitamin và khoáng chất giúp cơ thể hoạt động khỏe mạnh.
Ngoài ra, người bệnh cần chú ý đến việc ăn đúng giờ, đúng bữa, tránh ăn những món hầm, xay nhuyễn, chiên, nướng. Nên ăn chậm nhai kỹ với lượng thức ăn vừa đủ và tránh ăn khuya. Bên cạnh đó, nên ăn món được chế biến bằng phương pháp luộc, hấp.
Chế độ dinh dưỡng hợp lý giúp quản lý tốt đường huyết.
Người bệnh tiểu đường nên ăn gì tốt cho sức khỏe?
Chế độ ăn uống đóng vai trò quan trọng trong phương pháp điều trị bệnh tiểu đường. Để duy trì mức đường huyết ổn định, người bệnh cần có kế hoạch ăn uống hợp lý. Một bữa ăn tốt cho người bệnh tiểu đường sẽ giàu dinh dưỡng, có lượng tinh bột, đạm, chất béo, chất xơ vừa đủ. Món ăn cần được chế biến ngon miệng, phù hợp với khẩu vị và thu nhập của người bệnh.
1. Nhóm đường bột
Nhóm đường bột, còn được gọi là carbohydrate, cung cấp năng lượng chính cho cơ thể. Có hai loại carbohydrate bao gồm carbohydrate đơn giản và carbohydrate phức tạp.
Carbohydrate đơn giản có trong các loại thực phẩm như sữa, đường, bánh, kẹo, nước ngọt, trái cây, siro… Khi người tiểu đường ăn carbohydrate đơn giản, lượng đường huyết tăng nhanh hơn sau khi ăn.
Carbohydrate phức tạp có trong các loại thực phẩm như lúa mì, gạo, khoai, ngô, đậu, gạo lứt, ngũ cốc, bánh mì nguyên cám. Khi ăn các thực phẩm carbohydrate phức tạp, cơ thể sẽ tiêu hóa chậm hơn và đường huyết tăng sau ăn cũng chậm hơn.
Người bệnh tiểu đường nên ăn thực phẩm carbohydrate phức tạp có chỉ số GI thấp, bao gồm đậu xanh, bún, gạo lứt, khoai lang trắng, gạo tấm, ngũ cốc nguyên cám, bưởi, đào, cam, lê, mận, bơ, ổi. Phải xây dựng chế độ ăn hợp lý với lượng tinh bột vừa phải theo chỉ dẫn của bác sĩ.
2. Nhóm đạm
Đạm, còn được gọi là protein, có vai trò quan trọng đối với cơ thể. Người trưởng thành nên bổ sung tối thiểu 0,8 gam protein/1kg trọng lượng cơ thể mỗi ngày. Đạm có trong thịt động vật và các loại thực vật như đậu, hạt, ngũ cốc nguyên hạt, đậu phụ, bắp, bông cải xanh, măng tây, atisô. Lượng đạm trong khẩu phần ăn cho người tiểu đường nên từ 15% – 20%.
3. Nhóm chất béo
Chất béo là nguồn năng lượng dự trữ chính trong cơ thể. Trên 1 gram chất béo lưu trữ chín calo, trong khi carbohydrate và protein chỉ lưu trữ bốn calo. Chất béo cần được cung cấp cho cơ thể hoạt động bình thường, nhưng cần hạn chế việc ăn quá nhiều chất béo hoặc ăn chất béo không lành mạnh. Người bệnh tiểu đường nên nạp tỉ lệ năng lượng chất béo từ 20% – 35% tổng số năng lượng.
4. Nhóm rau
Nhóm rau, hay còn gọi là chất xơ, là thực phẩm tốt cho tất cả mọi người đặc biệt là bệnh nhân tiểu đường. Người tiểu đường nên ăn từ 30 – 40 gam chất xơ mỗi ngày. Có hai loại chất xơ là chất xơ hòa tan và chất xơ không hòa tan. Chất xơ hòa tan giúp làm chậm quá trình tăng đường huyết sau khi ăn và giảm chất béo trong máu. Chất xơ hòa tan có trong trái cây, rau và một số loại hạt. Chất xơ không hòa tan hoạt động như một chất tẩy rửa đường ruột.
5. Hoa quả
Trái cây có khả năng làm tăng đường huyết chậm hơn sucrose (đường mía). Người bệnh tiểu đường có thể ăn trái cây, nhưng cần lựa chọn các loại trái cây ít ngọt và ăn một lượng vừa phải. Nên chọn trái cây có màu đậm vì chứa nhiều vitamin và chất khoáng.
Người bệnh tiểu đường kiêng gì?
Có một số thực phẩm không lành mạnh mà người bệnh tiểu đường nên hạn chế ăn. Đây là những thực phẩm có thể ảnh hưởng xấu đến sức khỏe và tăng nguy cơ mắc bệnh tim và đột quỵ, bao gồm:
- Nước ngọt, thực phẩm chiên rán, đồ ăn nhanh, thức ăn chế biến sẵn, bánh kẹo có lượng đường cao, các loại kẹo sử dụng chất tạo ngọt, bia, rượu.
- Thực phẩm có chứa chất béo bão hòa như sữa nguyên kem, bơ, thịt bò, xúc xích, thịt xông khói, dầu dừa, dầu hạt cọ.
- Thực phẩm chứa chất béo chuyển hóa như khoai tây chiên, bánh quy, snack, bơ thực vật, đồ nướng.
- Thực phẩm giàu cholesterol như sữa nguyên kem, mỡ động vật, lòng đỏ trứng, gan, nội tạng.
- Thực phẩm có nhiều muối như dưa muối, cà muối, khô cá, khô mực có tẩm muối, mắm, đồ hộp.
Ngoài ra, người bệnh tiểu đường cần hạn chế ăn các thực phẩm dễ gây tăng đường huyết. Không nên kiêng hoàn toàn, mà cần ăn với lượng vừa phải.
Việc tuân thủ chế độ ăn uống hợp lý là rất quan trọng đối với người bệnh tiểu đường. Hãy tham khảo các nguyên tắc và thực phẩm tốt cho sức khỏe trong bài viết này để duy trì một lối sống lành mạnh và kiểm soát tốt bệnh tiểu đường.