Cuộc chiến chống Covid-19 vẫn chưa có hồi kết khi “đại dịch” tiếp tục lây lan nhanh chóng và chưa có thuốc đặc trị hay vaccine phòng ngừa. Do đó, việc tăng cường sức đề kháng thông qua các loại thực phẩm tăng cường sức đề kháng được xem là cách hiệu quả nhất để bảo vệ bản thân giữa tâm dịch. Hãy cùng tìm hiểu ngay những loại thực phẩm nên ăn và kiêng để tăng sức đề kháng phòng dịch tốt nhất cho sức khỏe.
Cuộc chiến chống Covid-19 chưa đến hồi kết
“Siêu bão” Covid-19 đã tàn phá đến mức rối loạn, tàn phá và gây ra sự tê liệt trên khắp thế giới. Thậm chí các nền kinh tế lớn như Mỹ, châu Âu… cũng đang trải qua những khó khăn vì đại dịch. Hầu hết các quốc gia đã phải đóng cửa tạm thời, áp đặt lệnh phong tỏa, hạn chế đi lại và yêu cầu giãn cách xã hội (1).
Việc sống trong tình trạng giãn cách xã hội là chưa từng có tiền lệ. Trong hơn 2 năm, mọi người đã quen thuộc với các khẩu hiệu như “Ở nhà là yêu nước”, “Xin hãy ở yên trong nhà” để bảo vệ bản thân và cộng đồng khỏi Covid-19. Đến ngày 24/08/2021, Việt Nam đã ghi nhận 8.666 trường hợp tử vong do SARS-CoV-2.
Bên cạnh việc tuân thủ các khuyến nghị của Bộ Y tế như đeo khẩu trang phòng dịch Covid đúng cách, tránh đến những nơi đông người, rửa tay thường xuyên và sát khuẩn vùng họng, việc tăng cường sức đề kháng và nâng cao hệ miễn dịch của cơ thể được coi là “vũ khí” hữu hiệu nhất để phòng thủ loại virus nguy hiểm này.
Sức đề kháng là gì?
Sức đề kháng là khả năng phòng vệ của cơ thể, “hàng rào chắn” chống lại sự xâm nhập của các yếu tố ngoại lai gây bệnh như virus, vi khuẩn, ký sinh trùng… Nó được ví như “Bộ công an” và “Bộ quốc phòng” của một quốc gia chống “thù trong, giặc ngoài” để bảo vệ cơ thể. Sức đề kháng trong cơ thể được tạo ra từ hệ thống miễn dịch. Nếu có một sức đề kháng tốt, cơ thể bạn sẽ ngăn chặn được những tác nhân gây hại từ môi trường xung quanh hoặc loại bỏ, tiêu diệt nếu chúng đã xâm nhập vào bên trong.
Hệ thống miễn dịch của con người gồm có 3 loại: miễn dịch tự nhiên, miễn dịch thu được và miễn dịch thụ động. Trong đó, miễn dịch tự nhiên là dòng đáp ứng miễn dịch đầu tiên của cơ thể, liên quan đến di truyền (da, niêm mạc…).
Miễn dịch thu được do con người tạo ra để giúp cơ thể sinh ra chất chống lại tác nhân gây bệnh. Miễn dịch thụ động là việc cung cấp kháng thể thụ động vào cơ thể một người thay vì cơ thể đó phải tự sản xuất chúng thông qua hệ thống miễn dịch của cơ thể (kháng thể qua nhau thai, sữa mẹ hay chế phẩm máu có chứa kháng thể…).
Nguyên nhân gây suy giảm sức đề kháng của cơ thể
Khi sức đề kháng suy yếu, hệ miễn dịch sẽ trở nên mỏng manh, yếu ớt, làm tăng nguy cơ mắc các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm, đặc biệt là Covid-19. Các nghiên cứu gần đây cho biết các yếu tố làm suy giảm sức đề kháng bao gồm:
- Suy giảm hệ miễn dịch: đây là nguyên nhân chính gây suy giảm sức đề kháng, bao gồm suy giảm miễn dịch tiên phát (khiếm khuyết về mặt di truyền, rối loạn tế bào mầm…) và suy giảm miễn dịch thứ phát (do bức xạ X-quang, điều trị kìm tế bào, chấn thương, can thiệp phẫu thuật…).
- Sự ô nhiễm không khí: khi hít phải khói bụi, hơi hóa chất,… phổi của bạn sẽ bị nhiễm bẩn. Không khí bẩn sẽ ngăn chặn sự tăng sinh của các lympho T và lympho B gây ra viêm nhiễm hô hấp.
- Ăn các thức ăn chế biến sẵn: Nếu ăn quá nhiều đồ ăn nhanh, đóng hộp,… có quá nhiều đường, mỡ và muối có hại cho cơ thể – các thực phẩm này sẽ làm suy yếu các lympho T và B là “đội quân” chủ lực chống lại bệnh tật.
- Uống ít nước: Nước giữ vai trò quan trọng trong cơ thể con người. Ngoài cung cấp nước cho sự sống, chúng còn giúp thận lọc bỏ các yếu tố độc hại đồng thời nâng cao sức đề kháng.
- Thức quá khuya: Nếu bạn không nghỉ ngơi đầy đủ, đặc biệt khi thức khuya, sẽ khiến cơ thể không sản xuất đủ melatonin trong khi ngủ, hệ thống miễn dịch không thể tạo đủ tế bào bạch cầu để chống đỡ vi khuẩn.
- Stress: Việc thường xuyên căng thẳng, lo lắng khiến nồng độ hormone như testosterone và estrogen bị suy giảm, gây mất thăng bằng, làm suy giảm khả năng miễn dịch của cơ thể.
- Lạm dụng kháng sinh: Thuốc kháng sinh là “con dao hai lưỡi”. Trẻ em và người lớn ốm khi uống kháng sinh sẽ khỏi rất nhanh, song khiến cơ thể người bệnh yếu hơn, dễ có nguy cơ mắc bệnh ở những lần sau, giảm khả năng tự chống chịu với vi khuẩn, virus. Ngoài ra, kháng sinh còn dẫn đến giảm lượng cytokine – một hormone cần thiết cho hệ miễn dịch.
- Thừa cân: Việc thừa cân không chỉ gây khó khăn cho tim, não mà còn khiến sự tăng tiết hormone mất kiểm soát, chúng phá hỏng khả năng phòng bệnh của hệ miễn dịch.
Dấu hiệu suy giảm sức đề kháng
- Suy nhược tinh thần: Những người có khả năng miễn dịch kém, luôn có cảm giác khó chịu, thiếu sức sống, rất dễ mệt. Do đó, nếu phát hiện tinh thần ủ rũ, suy nhược thì cần cảnh giác vì có khả năng đã bị giảm miễn dịch.
- Dễ cảm lạnh: Những người có sức đề kháng kém, không thể chống lại sự xâm nhập của vi khuẩn và virus, do đó họ dễ bị ốm, điển hình cảm lạnh, cảm cúm.
- Dễ mắc các bệnh nhiễm khuẩn, vết thương chậm lành: Nếu vô tình bị đứt tay, chảy máu, nhữ